"ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာကေန ျပည္သူဗဟိုျပဳ မီဒီယာေျပာင္းလဲရာမွာလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕အကူအညီေပး ဖို႕ ေဆာင္ရြက္ေနပါ တယ္"

Mr. Peter Limbourg

ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း-မင္းသစ္၊ ျမတ္စႏၵီသင္းေဇာ္

ဓာတ္ပံု-ေဇာ္မင္းလတ္

ရန္ကုန္ ႏိုဝင္ဘာ ၂၆

လြတ္လပ္၍ အမွီအခိုကင္းေသာ မီဒီယာမ်ား ေပၚထြက္လာေစရန္အတြက္ ျမန္မာ့မီဒီယာေလာက ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရး ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲကို ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္ နံနက္ ၁ဝ နာရီက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ခ်က္ထရီယံဟိုတယ္၌ က်င္းပခဲ့သည္။

ေဆြးေႏြးပြဲအၿပီးတြင္ ႐ုပ္သံမီဒီယာ၊ အြန္လိုင္းမီဒီယာ၊ ပုံႏွိပ္မီဒီယာမ်ားမွ တာဝန္ရွိသူတခ်ဳိ႕၏ လက္ရွိျမန္မာ့ မီဒီယာေလာက အေပၚ သေဘာထားအျမင္မ်ား၊ အနာဂတ္ျမန္မာ့ မီဒီယာေလာက၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရမည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းမႈမ်ားကို ေကာက္ႏုတ္စုစည္း တင္ျပလိုက္ပါသည္။

ဦးဝင္းၾကည္ (ဒုတိယညႊန္ၾကား ေရးမွဴးခ်ဳပ္၊ ျမန္မာ့အသံႏွင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား)

''မီဒီယာေတြအေနနဲ႔ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လြတ္လပ္ ရမယ္၊ အမွီအခိုကင္းရမယ္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္နဲ႔ ဦးတည္ေနၾကတာပါ၊ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ လြတ္လပ္မႈကို ဘယ္လိုအဓိပၸာယ္ ဖြင့္မလဲ၊ အမွီအခိုကင္းတာဆိုတာကို ဘယ္လို အဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ မလဲဆိုတာ အသိပညာမွ်ေဝၾက တာျဖစ္ပါတယ္။ DW ကလည္း သူတို႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို မွ်ေဝတာပါ။ ဒါဆိုရင္ အခုလုပ္ ေဆာင္ေနတဲ့ မီဒီယာလုပ္ငန္းေတြ ကို ကြၽမ္းက်င္တဲ့ မီဒီယာစစ္စစ္ အေနနဲ႔ ပိုၿပီးေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေကာင္းေတြ၊
အႀကံဉာဏ္ေကာင္းေတြ၊ နည္းလမ္းေကာင္းေတြရရွိၿပီး အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ၾကဖို႔ အခြင့္ အလမ္းေတြ ရရွိလာလိမ့္မယ္လို႔ေ မၽွာ္လင့္ပါတယ္။

မီဒီယာတိုင္းဟာ လြတ္လပ္မႈ နဲ႔ အမွီအခိုကင္းမႈ တကယ္ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ မီဒီယာေကာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ေရး လုပ္ေဆာင္ ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီလိုပီသဖို႔ကလည္း မီဒီယာသမားတိုင္း လိုက္နာရမယ့္ က်င့္ဝတ္တို႔၊ ခံဝန္ခ်က္တို႔၊ ကတိ ကဝတ္တို႔ကို လိုက္နာဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါေတြကို ခိုင္မာတဲ့က်င့္ဝတ္ စည္းကမ္းေတြ ေရးဆြဲႏိုင္ေရး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားေရးဆြဲရမယ္။ေ ရးဆြဲထားတဲ့အတိုင္းလည္း မီဒီယာ သမားေတြ လိုက္နာၾကမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာျပည္က မီဒီယာသမားေတြ အတြက္ အနည္းနဲ႔အမ်ား လြတ္လပ္ မႈနဲ႔ အမွီအခိုကင္းမႈေတြကို ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။

Mr. Peter Limbourg

(International Broadcaster၊ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ႐ုပ္သံဌာန DW Akademie )

ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဒီလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္တာ ႏွစ္ ၆ဝ ေက်ာ္ပါၿပီ၊ ဘာသာေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္နဲ႔ ထုတ္ လႊင့္ေန ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာရွ တိုက္ကို ဦးစားေပးၿပီး ထုတ္လႊင့္ ေပးေနပါတယ္။DW Channel ကို ၾကည့္႐ႈတဲ့ပရိသတ္ေတြလည္း မ်ား လာပါ တယ္။ ျမန္မာျပည္က ပရိသတ္ ေတြကDW က ထုတ္လႊင့္တဲ့အစီ အစဥ္ေတြကိုၾကည့္ၿပီး အက်ဳိးေက်းဇူး ေတြ အမ်ားႀကီးရရွိမယ္ လို႔ ယုံၾကည္ ပါတယ္။DW Akademie ရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြက ကမၻာတစ္ဝန္း လုံးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈက အမ်ားဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဂ်ာနယ္ လစ္ေတြကို သင္တန္းေတြေပးခြင့္ ရတာMedia regulation အသစ္ ေတြ အႀကံဥာဏ္ေပးခြင့္ရတဲ့ အတြက္ ဝမ္းသာပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ သားေတြအတြက္ တန္ဖိုး ရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ Media freedom အတြက္လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ ေပးပါမယ္။ Free Press နဲ႔ Good Regulator for Press က လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းအတြက္ အလြန္တန္ဖိုး ရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ ေရရွည္မွာ အလြန္ႀကီးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က Media Relation နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဂ်ာမနီဟာ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာလည္း အသိေပးပါတယ္။ Technical အပိုင္းေတြEthic ေတြအေၾကာင္းState Media ကေန Public Media အျဖစ္ ေျပာင္းလဲရာမွာလည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အကူအညီေပးဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒီအစည္းအေဝးမွာ မီဒီယာေတြကPrivate Media ေရာ၊ Public Media ပါ ပါဝင္တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးၾကတယ္။ အေၾကာင္းအရာမ်ဳိးစုံ ေဆြးေႏြးၾက တယ္။ ႏိုင္ငံ ေရးတည္ၿငိမ္မႈအတြက္ မီဒီယာက လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အလြန္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။

ဦးေက်ာ္မင္းေဆြ(The Voice အယ္ဒီတာခ်ဳပ္)

ေဆြးေႏြးပြဲမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးခြင့္ရတာဆိုေတာ့ ေကာင္း ပါတယ္။ ေနာက္တက္လာမယ့္ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ ဘယ္လို စိန္ေခၚမႈေတြရွိလာမလဲဆိုတာ ေစာင့္ ၾကည့္ေနတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ျဖစ္ခ်င္တာက လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတယ္ဆိုရင္ ျပႆနာမရွိဘူး။ မွ်တတယ္ဆိုတာကလည္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ေစ်းကြက္ထဲမွာ မွ်မွ်တတ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈျဖစ္ဖို႔ လိုတယ္။ အဲဒါကို ေမွ်ာ္လင့္တယ္ဟု ေျပာသည္။

ဦးစိုးျမင့္ (အယ္ဒီတာခ်ဳပ္၊ မဇၩိမ မီဒီယာ)

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မီဒီယာ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈက ၿပီးခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္အတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တာေတြအမ်ား ႀကီးပဲ၊ အထူးသျဖင့္ လြတ္ လပ္တဲ့ မီဒီယာအဖြဲ႕အစည္းေတြ ေပၚလာတယ္။ သတင္းေထာက္အဖြဲ႕အစည္း ေတြ၊ အစည္းအ႐ုံးေတြက ရန္ကုန္တင္ မကဘူး၊ နယ္ေတြပါ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ပုဂၢလိကမီဒီယာဘက္မွာ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ပိုင္ခြင့္လိုင္စင္ ေတြခ်ေပးခဲ့တာ၊ စာနယ္ ဇင္း ေကာင္စီလိုဟာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ႐ုပ္သံမီဒီယာေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္လာဖို႔ဆိုတာေတြ ေနာက္တစ္ဆင့္ မွာ ျဖစ္ေပၚလာ မယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္တယ္ဆိုတဲ့ ပုဂၢလိကမီဒီယာေတြက အစိုးရ မီဒီယာနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ ရင္ ေသးေသး ေလး၊ လြတ္လပ္စြာ အမွီအခိုကင္းစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုေပါ့၊ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ မီဒီယာရဲ႕ အေန အထားေတြမွာ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြ ရွိ လာတယ္။ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြကေန သတင္းေတြၾကည့္လာတယ္၊ ဖတ္လာ တယ္၊ ကိုယ္က အဲ့ဒီအေျပာင္းအလဲ မွာ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတဲ့ စိန္ေခၚမႈ၊ ေနာက္တစ္ခုက ႐ုပ္သံေတြ ပြင့္လာ တဲ့အေပၚ ႐ုပ္သံေရာလုပ္မလား၊ ေျပာင္းလဲမႈက မီဒီယာသမားေတြ အတြက္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ကေန ၂ဝ၂ဝ အထိ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္ျဖတ္ရမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြလို႔ျမင္တယ္။ ေကာင္း လာတာကေတာ့ ပိုေကာင္းလာ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ုပ္သံမွာ ခုခ်ိန္ထိ လြတ္လပ္မႈမရေသးဘူး။ အတည္ျပဳ လိုက္တဲ့ဥ ပေဒေတြနဲ႔ ေနာက္ထြက္ ေပၚလာမယ့္ဥပေဒေတြက ႐ုပ္သံ မီဒီယာမွာလည္း ပိုၿပီးလုပ္ပိုင္ခြင့္ ေတြရလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ အဲဒါေတြက ေကာင္းလာမယ့္ ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈလို႔ ျမင္တယ္။

ေဒၚေမသႀကၤန္ဟိန္ (CEO ျမစ္မခ မီဒီယာ)

ကြၽန္မတို႔ မီဒီယာသမားေတြက လည္း စတုတၴမ႑ိဳင္ဆိုတဲ့ အတိုင္း အစိုးရက ႀကိဳက္ျခင္း၊ မႀကိဳက္ျခင္း အေပၚ ခံစားလို႔ မရဘူး၊ ေရးသင့္ ေရးထိုက္တာ၊ ေျပာသင့္ေျပာ ထိုက္တာကို မီဒီယာသမားေတြက ေျပာရမွာ၊ ေျပာတဲ့အခါ က်ရင္ ျပည္ သူႀကိဳက္တဲ့ အစိုးရေပမယ့္ မီဒီယာသမားေတြအေနနဲ႔ ေျပာသင့္ ေျပာထိုက္တာကို ေျပာရမယ္၊ အဲလို ဆိုရင္ ျပည္သူနဲ႔ မီဒီယာ အၾကား ပဋိပကၡရွိလာႏိုင္တယ္။ ဒီေန႔ ႐ုပ္သံ လႊင့္မီဒီယာ ဥပေဒနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး နည္းနည္းေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ကြၽန္မ အေနနဲ႔ ပိုစိတ္ဝင္စားတာက ႐ုပ္သံ လႊင့္မီဒီယာဥပေဒကိုလည္း စိတ္ဝင္ စားတယ္။ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရသက္တမ္းအတြင္းမွာ ဒါကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္လိုက္ဘူး။ ေနာက္အစိုးရ သစ္သက္တမ္းမွာ နည္းဥပေဒ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ တဲ့ အေန အထားရွိတယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ မီဒီယာသမားေတြ ကေတာ့ မီဒီယာသမားဆိုတဲ့ အတိုင္းပဲ ႀကိဳက္ျခင္း၊ မႀကိဳက္ ျခင္းအေပၚ မခံစားဘူး။ ေျပာသင့္ ေျပာထိုက္တာကို ေျပာရမယ္။ လက္ရွိအေနအထားထိ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္စြာသတင္းရယူ ပိုင္ခြင့္မရွိေသးဘူး။Media Law လို႔ေျပာရင္ လြတ္လပ္စြာ သတင္းရ ယူပိုင္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္အတိုင္း အတာအထိ လိုသလဲ၊ အၿမဲတမ္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တယ္။