တစ္မ်ိဳးသားလံုး သတိျပဳရမည့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ

 

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ကပ္ေရာဂါ အသြင္ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ၁၉၇ဝ ျပည့္ႏွစ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး၊ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္မ်ားသို႔ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

''ယခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္မွ ဇြန္ ၂၃ ရက္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလုံးအေနနဲ႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူ စုစုေပါင္း ၉၈၉၃ ဦး ရွိပါတယ္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ကေန ဇြန္လ ၁၃ ရက္အထိ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေရာဂါ အသက္အုပ္စု အလိုက္ျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆုံးက အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၉ ႏွစ္အတြင္းျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပြားတဲ့သူ စုစုေပါင္း ၃၉၆၇ ဦးရွိပါတယ္။ ဒီထဲမွာ အသက္ ၁ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးဦးေရက ၄၅ဝ နဲ႔ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အထက္က ၁၂၈ ဦးရွိပါတယ္။

''ေနာက္တစ္ခုအေနနဲ႔ ျဖစ္ပြားမႈအမ်ားဆုံး တိုင္း ေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ငါးခုကေတာ့ ဧရာဝတီတိုင္း ေဒသႀကီး၊ မြန္ျပည္နယ္၊ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး၊ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ငါးခုမွာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားသူဦးေရက ဧရာဝတီ မွာ ၂ဝ၉၃ ဦး၊ မြန္မွာ ၁၆၁၅ ဦး၊ ရန္ကုန္မွာ ၁၄ဝ၂ ဦး၊ မႏၲေလးမွာ ၁၁၉၃ ဦးနဲ႔ တနသၤာရီမွာ ၁ဝ၁၉ ဦးရွိပါတယ္။

''ေသဆုံးမႈအေနနဲ႔ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးမွာ ၁ဝဦး၊ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးမွာ ခုနစ္ဦး၊ မႏၲေလး တိုင္းေဒသႀကီးမွာ ေျခာက္ဦး၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးမွာ ငါးဦးနဲ႔ မြန္၊ ရခိုင္၊ တနသၤာရီတို႔မွာ သံုးဦးစီျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပြားမႈအမ်ားဆုံး ၿမိဳ႕နယ္ ငါး ၿမဳိ႕နယ္ကေတာ့ တန္႔ဆည္၊ မုံရြာ၊ ေရႊဘို၊ ဘုတလင္နဲ႔ ယင္းမာၿမိဳ႕ေတြ ျဖစ္ပါတယ္''ဟု က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးႏွင့္ ဆင္ေျခေထာက္ စီမံခ်က္မန္ေနဂ်ာ ေဒါက္တာ ခင္နန္းလုံက ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာျပသည္။

ဆက္လက္ၿပီး ၎က ''ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါဟာ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္အထိ ကယားျပည္နယ္နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္က လြဲၿပီး က်န္တဲ့ တိုင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္ အားလုံးပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္က်ေတာ့ ကယားျပည္နယ္ မွာလည္း ျဖစ္ပြားလာပါတယ္။ အခု ခ်ိန္ထိေတာ့ ျဖစ္ပြားမႈ လုံးဝမရွိတာ ခ်င္းျပည္နယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္''ဟု ေျပာျပသည္။

ကမၻာ့ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေျခ အေနတြင္ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္၌ ျဖစ္ပြားသူသုံးသန္းေက်ာ္၊ ျဖစ္ပြားသူမ်ားထဲမွ ေရာဂါျပင္းထန္သူ ငါးသိန္းခန္႔ရွိၿပီး ေသဆုံးသူ ၁၂၅ဝဝ ခန္႔ရွိသည္ဟု သိရသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ကမၻာ့ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ ႏွစ္ေပါင္း ၇ဝ ေက်ာ္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါမျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ယခုျဖစ္ပြားလာေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ထားသည္ကို သိရွိ ရသည္။

ေဒါက္တာခင္နန္းလုံက က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လုပ္ေဆာင္ေနမႈ မ်ားကို ေျပာျပရာတြင္ ''ကမၻာ့ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အေျခအေနေတြအရ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္းနဲ႔ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါအမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြား ပါတယ္။

''ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ေသြး လြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈနဲ႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ေၾကာင့္ ေသဆုံးမႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ထား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိပါတယ္။

''ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ရာမွာ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနသလို ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ကုသဖို႔ အရည္အေသြးျမႇင့္သင္တန္းေတြ၊ က်န္းမာ ေရးပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ၊ သုေတသနျပဳ လုပ္ငန္း ေတြကို လည္း လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။

''က်န္းမာေရးပညာေပးလုပ္ငန္းေတြကို လူအမ်ား သြားလာရာေနရာေတြျဖစ္တဲ့ ေက်ာင္း၊ ႐ုံး၊ ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္း စတဲ့ေနရာေတြမွာ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းမွာ ဖုံး၊ သြန္၊ ျမႇဳပ္၊ ရွင္း၊ ခတ္၊ ေမြးစတဲ့ ပိုးေလာက္ လမ္းႏွိမ္နင္းေရး၊ ျခင္ ေဆးမႈတ္ၿပီး ျခင္သက္ႀကီးေကာင္ႏွိမ္နင္းေရး၊ ျခင္ကိုက္ မခံရေအာင္ တစ္ကိုယ္ေရ ကာကြယ္ေရးနည္းလမ္းေတြ ပါဝင္ပါတယ္''ဟု ေျပာသည္။

ဆက္လက္ၿပီး ေဒါက္တာက ''ဒီလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ ေဆာင္ရာမွာ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းက လုပ္ေဆာင္ လို႔မရပါဘူး။ ၿမိဳ႕နယ္၊ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာလုံးကြၽတ္ ျပည္သူလူထုအင္အားနဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း ေဆာင္ရြက္ရတာပါ။ ေဆာင္ရြက္တဲ့ ေနရာမွာလည္း ပိတ္ထားတဲ့ အိမ္ပါမက်န္ အိမ္အားလုံး၊ အိမ္တြင္း အိမ္ျပင္မွာ ေရရွိေနတဲ့၊ ေရေလွာင္ေနႏိုင္တဲ့၊ တင္က်န္ ေနႏိုင္တဲ့ အရာမွန္သမွ် ခုနစ္ရက္တစ္ႀကိမ္နဲ႔ မွန္မွန္ ျပဳလုပ္ေပးရမွာပါ။ ဒီလိုအားလုံးပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ဖို႔အတြက္ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ၊ ျပည္သူေတြ ပိုမို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လာေစေရးအတြက္ ႏႈိးေဆာ္တိုက္ တြန္းတာေတြကို တိုင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္၊ ခ႐ိုင္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္အလိုက္ အဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္ လ်က္ရွိပါတယ္''ဟု ေျပာသည္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ျခင္မ်ားေပါက္ပြား ေသာ မိုးဦးက်ႏွင့္ မိုးရာသီအတြင္းအမ်ားဆုံးျဖစ္ပြား ေလ့ရွိေသာ္လည္း တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးအခ်ိန္မေရြးျဖစ္ပြားႏိုင္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ''ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါဟာသာမန္ တုပ္ေကြးပုံစံကေနၿပီး Shock ရတဲ့အထိ ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ရွိႏိုင္သလို ႀကိဳတင္မွန္းဆဖို႔လည္း ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလို႔ သံသယရွိတာနဲ႔ နားလည္ တတ္ကြၽမ္းတဲ့ ဆရာဝန္၊ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြထံ ျပသၿပီး စနစ္တက်ကုသမႈခံယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အခုအခါ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဟာ ကေလးေတြသာမက လူႀကီးပိုင္း၊ လူလတ္ပိုင္းေတြမွာပါ ျဖစ္ပြားလာပါတယ္။ တစ္မ်ိဳးသားလုံးအေနနဲ႔ သတိျပဳရမယ့္ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္''ဟု ေဒါက္တာ ခင္နန္းလုံက ေျပာျပသည္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္သည့္ ေရာဂါ လကၡာဏာမ်ားျဖစ္သည့္ ႏွစ္ရက္ထက္ပို၍ ဖ်ားၿပီး ပ်ိဳ႕ ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ကိုယ္ေပၚတြင္ အနီအစက္ေလးမ်ား ထြက္ ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကြက္သားႏွင့္အဆစ္မ်ား နာက်င္ျခင္း၊ လက္ေမာင္းကို ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္း ကိရိယာျဖင့္ Hess Test ဟုေခၚေသာ စမ္းသပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ၾကည့္ၿပီး လက္ဖ်ံတစ္ဝိုက္၌ အနီအစက္ေပ်ာက္ ေလးမ်ား ထင္ရွားစြာေပၚျခင္းစသည့္ ေရာဂါလကၡဏာ မ်ားေတြ႕ရွိပါက ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္းမ်ားသို႔ အျမန္ဆုံးသြား ေရာက္ရန္ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက တိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ။

ဟန္နီ၀င္း