စာေပဗိမာန္၏ ေရွ႕ခရီး

စာေပဗိမာန္၏ေနာက္ခံသမိုင္း

စာေပဗိမာန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္းကို အေျခခံသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၂၆ ရက္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းသည္။ ၁၉၄၈ခုႏွစ္ေမလတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျပည္လမ္း ဆိုရန္တိုဗီလာ အေဆာက္အအုံ သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ဖြင့္ လွစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘာသာျပန္အသင္းအမည္ျဖင့္ စတင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ စာေပဗိမာန္ဟု အမည္တြင္ သည္။ ယေန႔တိုင္ျဖစ္သည္။

အလင္းေဆာင္အံ့

စာေပဗိမာန္အသင္း၏ ေဆာင္ပုဒ္မွာ “အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္အံ့”ျဖစ္သည္။ “စာေပဗိမာန္” ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္း၊ အေမွာင္ခြင္း၍အလင္းေဆာင္အံ့”ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္တို႔သည္ ရင္ထဲစြဲေနေသာ စာေပ၊ေလးစား တန္ဖိုးထားအပ္ေသာ၊ မည္သည့္အခါမွ မေမ့ရက္ႏိုင္ေသာ၊ ျမန္မာစာေပဂုဏ္ျဒပ္ျမင့္ျမတ္လွေသာ၊ အသုံးအႏႈန္းေဆာင္ပုဒ္မ်ားျဖစ္ေပသည္။ စတင္ သုံးစြဲျပဳစုခဲ့ၾကကုန္ေသာ စာေပပညာရွင္မ်ားအား မေမ့မေလ်ာ့ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထိုက္လွေပသည္။

လူထုစာစဥ္မ်ား

စာေပဗိမာန္ စတင္တည္ေထာင္ခါစက လူထုအလင္းစာစဥ္၊ လူထုအိတ္ေဆာင္စာစဥ္၊ လူထုတကၠသိုလ္စာစဥ္ စသည့္ စာစဥ္မ်ား၊ စာအုပ္မ်ားထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ေက်ာင္းႏွင့္တကၠသိုလ္မ်ားအတြက္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမ်ား ကို ျမန္မာဘာသာျဖင့္ သင္ၾကား ရန္ ေက်ာင္းသုံးစာအုပ္မ်ား၊ ဘာသာျပန္ျပဳစုေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၾကသည္။ ဝိဇၨာ၊ သိပၸံခြဲျခား ျပဳစုေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း

၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္းကို ျပဳစုထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၁၉၅၁-၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ငါးဆယ္စာစဥ္မ်ားကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္စာေပဗိမာန္မဂၢဇင္းကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ျပည္သူ႕လက္စြဲ စာစဥ္အမ်ိဳးမ်ိဳးထုတ္ေဝခဲ့သည္။ လူထုသိပၸံက်မ္းမ်ားလည္း ဆက္လက္ထုတ္ေဝသည္။

အဖြဲ႕မ်ား

စာတည္းလုပ္ငန္းက်ယ္ျပန္႔လာသည္ႏွင့္အညီ စီမံကိန္းအဖြဲ႕၊ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္းစီစဥ္ေရးအဖြဲ႕၊ လူထုသိပၸံက်မ္း စီစဥ္ေရး အဖြဲ႕၊ ႏိုင္ငံသမိုင္းအႀကံေပးအဖြဲ႕၊ ေက်ာင္းသုံးစာအုပ္အဖြဲ႕၊ မဂၢဇင္းအဖြဲ႕စသည့္ အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ရည္ၫႊန္းစာၾကည့္တိုက္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ေဝါဟာရဘာသာျပန္လုပ္ငန္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။

စာေပဗိမာန္ဆု

၁၉၄၉ မွစ၍ "စာေပဗိမာန္ဆု" အမည္ျဖင့္ စာေပဆုမ်ား ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။ယဥ္ေက်းမႈ ေဟာေျပာပြဲမ်ားလည္း က်င္းပခဲ့သည္။ စာၾကည့္တိုက္သင္တန္း၊ စာပုံႏွိပ္သင္တန္း၊ သတင္းစာသင္တန္း စသည္မ်ားဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၆ခုႏွစ္တြင္ စာေပဗိမာန္ျပည္သူ႕စာၾကည့္တိုက္ကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ျပည့္ႏွစ္တြင္ စာေပဗိမာန္စာအုပ္အသင္းကို တည္ေထာင္သည္။ စာေပဗိမာန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။

ဥပေဒျဖင့္႐ုပ္သိမ္း

၁၉၆၃ ခုႏွစ္ စာေပဗိမာန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ဥပေဒကို ဥပေဒမ်ား႐ုပ္သိမ္းသည့္ ဥပေဒျဖင့္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕သည္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာန ပုံႏွိပ္ေရးႏွင့္စာအုပ္ထုတ္ေဝေရး လုပ္ငန္း၏ကြပ္ကဲမႈျဖင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္ဆဲျဖစ္ေပသည္။ ယခုအခါ ေခတ္စနစ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ စာေပဗိမာန္အား ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေဆာင္႐ြက္ရန္ စီမံသုံးသပ္လ်က္ရွိေပၿပီ။ ေဆာင္႐ြက္ေနေပၿပီ။

လုပ္ငန္းစီမံခ်က္မ်ား

ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနသည္ လုပ္ငန္းစီမံခ်က္မ်ားခ်မွတ္၍ စာေပဗိမာန္၏ေရွ႕ခရီးကို ေမၽွာ္မွန္းသည္။ ယခင္ လုပ္ငန္း အေတြ႕အႀကဳံမ်ားအား အေျခခံ၍တိုးတက္သည္ထက္ တိုးတက္ေအာင္ ျပည္သူ႕အက်ိဳး အဓိကေမၽွာ္ကိုးလ်က္ စာေပပညာ ရွင္ႀကီးမ်ား၊ သုေတသီမ်ား၊ အေတြ႕အႀကဳံႂကြယ္၀သူမ်ား၏ အႀကံဉာဏ္မ်ားရယူကာ စီမံေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိသည္။

ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းအေျခခံမံမည္

စာေပဗိမာန္ကို ကိုယ္ပိုင္အဖြဲ႕အစည္းအသစ္အျဖစ္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ၾကမည္။ ဘယ္ပုံစံတည္ ေဆာက္ၾကမည္လဲ၊ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြက ဘာလဲ။ ဘယ္လိုရည္႐ြယ္ခ်က္ထားရွိမည္လဲ။ သမိုင္းေနာက္ ေၾကာင္းႏွင့္ ေရွ႕လုပ္ငန္းစဥ္ဘာလဲ။ မူဝါဒဘာလဲ။ ေရွာင္ရန္၊ ေဆာင္ရန္ဘာလဲ။ ယခင္ဥပေဒ အေဟာင္းကမည္သို႔၊ ယခုအသစ္ေရးဆြဲမည့္ ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းကဘာ လဲ။ ဘယ္သူေတြႏွင့္ အုတ္ျမစ္ခ်မည္လဲ။ အေတြ႕အႀကဳံႂကြယ္၀ေသာ သုေတသီႀကီးမ်ား၊ပညာရွင္ႀကီးမ်ား၊ အၿငိမ္းစားမ်ားအား အေလးထား၍ အႀကံဉာဏ္ရယူမည့္စီမံခ်က္ကား မည္သို႔မည္ပုံစသည္စသည္---။

စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ဥပေဒ (မူၾကမ္း) ေရးဆြဲေရး

စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ကို ဥပေဒျပ႒ာန္း၍ တည္ေဆာက္ၾကမည္။ ဥပေဒျဖင့္ရပ္တည္ၾကမည္။ ဥပေဒျဖင့္ အခိုင္အမာရပ္တည္ႏိုင္မွ အဖြဲ႕အစည္း ေရရွည္တည္တံ့မည္။ စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ဆိုသည္မွာ ဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းသာျဖစ္သင့္သည္။ ဤမူသေဘာကို တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား၊ စာေပပညာရွင္ႀကီးမ်ားက တညီတၫြတ္တည္း လက္ခံၾကသည္။ စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ႀကီး ကိုယ္ပိုင္ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းႏွင့္အညီ ရပ္တည္ႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒေရးဆြဲေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရွိရေပသည္။ စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ဥပေဒ (မူၾကမ္း) ကို ပညာရွင္ႀကီးမ်ား၊ အၿငိမ္းစားမ်ား၊ တာဝန္ရွိသူမ်ား ၫွိႏႈိင္းၿပီး၊ ၫွိႏႈိင္းဆဲျဖစ္ေၾကာင္းပါ ဝမ္းေျမာက္ဖြယ္သတင္းၾကားသိရပါသည္။

ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား (စဥ္းစားသင့္ေသာ အခ်က္မ်ား)

စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ႀကီးကို မည္သည့္ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္သင့္ပါသလဲ။ အၾကမ္းအားျဖင့္ ဤသို႔ စဥ္းစားၾကည့္မိသည္။

(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမည့္ စာေပ၊ ဘာသာရပ္မ်ားကို အထူးသျဖင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ မွ ျမန္မာဘာသာသို႔ (တိုင္းရင္းသားဘာသာအပါအဝင္) ျပန္ဆိုသင့္သည္။

(၂) ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ဓေလ့ထုံးစံ၊ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈအေမြ အႏွစ္ႏွင့္ ျမန္မာ တို႔၏ ျဖစ္ေပၚတိုး တက္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာက သိရွိနားလည္ဖို႔ လိုအပ္သည္။ ကမၻာအႏွံ႔ျပန္႔ေစခ်င္သည္။ ျမန္မာဘာသာမွ အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုသင့္သည္။ တိုင္းရင္းသားဘာသာမွလည္း(လိုအပ္က) အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုသင့္သည္။ ကမၻာ့စာအုပ္ေဈးကြက္သို႔ မထိုးေဖာက္သင့္ဘူးလား။ စဥ္းစားၾကေစလိုသည္။

(၃) ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလၽွာ႔ခ်ေရးတိုးျမႇင့္ ေဆာင္႐ြက္ေနခ်ိန္တြင္ စာေပဗိမာန္က ဘယ္ေထာင့္၊ ဘယ္ေနရာက ပါဝင္အားျဖည့္ မည္လဲ။ လူထုအသိဉာဏ္ပညာ တိုးတက္ထြန္းကားဖို႔ အေထာက္အကူ မျပဳသင့္ဘူးလား။ ျမန္မာစာေပဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ အတူ ဘယ္လိုဦးတည္ခ်က္ေတြႏွင့္ ပါဝင္ကူညီမည္လဲ။ စဥ္းစားသင့္သည္။

(၄) ဘာသာျပန္လုပ္ငန္းသည္ အေရးႀကီးသည္ထက္ ႀကီးလာေၾကာင္း လက္ေတြ႕ဘ၀မ်ားက ေထာက္ျပေနေပၿပီ။ ဘာသာျပန္အလုပ္၊ ၿပိဳင္ပြဲ၊ သင္တန္း၊စာတမ္းဖတ္ဖြဲ႕၊ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ား မလုပ္သင့္ဘူးလား။  ျပည္တြင္း ျပည္ပဆက္ သြယ္လုပ္စရာေတြ မ်ားလွေပသည္။ ဤကားရည္႐ြယ္ခ်က္ တစ္ခ်က္ျဖစ္ေပသည္။

(၅) ပုံႏွိပ္လုပ္ငန္း၊ အသင္းပိုင္ ေခတ္မီပုံႏွိပ္စက္မ်ားအသုံးျပဳ၍ ဝင္ေငြရရွိႏိုင္ေသာလုပ္ငန္းကို စာေပဗိမာန္က ဦးေဆာင္လုပ္ရန္ စဥ္းစားသင့္ေသးသည္။

(၆) အစိုးရ၊ ပုဂၢလိကအဖြဲ႕အစည္း၊ ေစတနာရွင္ျပည္သူတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕လုပ္ငန္းမ်ား မည္သို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ၾကမည္လဲ။ဘယ္လို စီမံခ်က္ေတြ ေရးၾကမည္လဲ။ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ၾကမည္လဲ။ စဥ္းစားေပးၾကပါ။

(၇) ဘ႑ာေရး၊ ရန္ပုံေငြ၊ ေငြေၾကးကိစၥမည္သို႔လည္ပတ္မည္လဲ။ ဥပေဒျပ႒ာန္း၍ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေငြေၾကးရပ္ တည္၊ သုံးစြဲေရးေဆြးေႏြးသင့္သည္။

(၈) လက္ရွိစာေပဗိမာန္ဝန္ထမ္းမ်ားအား စာေပဗိမာန္အသင္းႀကီးတရားဝင္ဖြဲ႕စည္းၿပီးသည့္ အခ်ိန္တြင္ ဌာနကူးေျပာင္းရန္ ရွိ၊ မရွိ။ ဝန္ထမ္းမ်ား၏အေရး မည္သို႔အေလးေပးစဥ္းစားမည္လဲ။

(၉) အျခားထားရွိ ေရးဆြဲသင့္ေသာ အေျခခံရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား က်န္ဦးမည္။မက်န္၊ မခ်န္ေစေရး အေလးဂ႐ုျပဳ အႀကံျပဳၾကေစလိုပါ၏။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ မည္သို႔ဖြဲ႕မည္လဲ။ ယခင္နမူနာဥပေဒ ျပန္လည္ဖတ္႐ႈသုံးသပ္သင့္ပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၏ တာဝန္မ်ား၊ မည္သို႔သတ္မွတ္သင့္သည္။ အရည္အခ်င္းမ်ား မည္သို႔ထားမည္ စသည္ျဖင့္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကား မည္သို႔၊ နာယကအဖြဲ႕၊ အတိုင္ပင္ခံအဖြဲ႕စသည္မ်ားေရာ ထားရွိဖို႔ လို/မလို။ဝန္ထမ္းမ်ားကို မည္သို႔ခန္႔မည္လဲ၊ ႐ုံးအဖြဲ႕ေကာ လိုအပ္ပါေသးသလား။

ႏိုင္ငံတကာအေတြ႕အႀကဳံမ်ား

စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕အတြက္ ျပည္တြင္းအေတြ႕အႀကဳံ ကြယ္၀သူမ်ားထံမွ အႀကံဉာဏ္ရယူသင့္ သလို ျပည္ပအေတြ႕ အႀကဳံ၊ ႏိုင္ငံတကာအေတြ႕အႀကဳံ ႂကြယ္၀သူမ်ားထံမွလည္း ရယူသင့္ပါသည္။ ေလ့လာဆည္းပူး အပ္ပါသည္။ စာေတြ႕၊ လက္ေတြ႕ မေမ့အပ္စြာ အေျဖရွာသင့္ပါသည္။

စာတည္းမႉးခ်ဳပ္ႏွင့္ ႐ုံးဝန္ထမ္းမ်ား

စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕တြင္ စာတည္းမႉးခ်ဳပ္ႏွင့္ ႐ုံးဝန္ထမ္းမ်ား ခန္႔ထားေရးအတြက္ ေထာင့္စုံမွ စဥ္းစား၍ ဥပေဒစည္း မ်ဥ္းေရးဆြဲသင့္ပါသည္။ ဝန္ထမ္းသက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး အေလးေပးသင့္ပါသည္။ ဝန္ထမ္းဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းႏွင့္အညီ လႊဲေျပာင္းတာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္၊ ဆက္လက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ လိုသူမ်ားအတြက္ အဖြဲ႕ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ထားရွိေရး စဥ္းစားေပးသင့္ပါသည္။ လစာႏႈန္းထားမ်ား၊ က႐ုဏာေၾကး၊ လုပ္သက္ဆု စသည္မ်ား၊ ဝန္ထမ္းထု၏ ဆႏၵ၊ ေ႐ြးခ်ယ္မႈမ်ားအတြက္ တာဝန္ရွိအႀကီးအကဲမွ ဆႏၵသေဘာထားရယူျခင္း၊ ဒူးတိုက္ေဆြးေႏြးျခင္း မ်ား ေဆာင္႐ြက္သင့္ ပါသည္။ေနာင္တြင္ ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ အိုနာစာရန္ပုံေငြ တည္ေထာင္ရန္ သင့္၊ မသင့္။ဘတ္ဂ်က္ရန္ပုံေငြမ်ား မည္သို႔ခြဲေဝသင့္ေၾကာင္း အစီအစဥ္၊ SEM GOVERNMENT ORGANIZATION  ပုံစံစသည္စသည္ ႀကိဳတင္စီမံစဥ္းစားသင့္သည္မ်ား ရွိေပမည္။

ေနရာ၊ အေဆာက္အအုံ

အသင္းေနရာ၊ အေဆာက္အအုံ၊ ပုံႏွိပ္စက္၊ ေဆာင္ပုဒ္အေသးစိတ္လုပ္ငန္းစီမံခ်က္မ်ားကို ဤေဆာင္းပါးတြင္ ေရးသားရန္ မရည္႐ြယ္ပါ။ ေရတို၊ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားက ႀကိဳတင္ၫွိႏႈိင္း စဥ္းစားထားၾကၿပီးျဖစ္ပါသည္။ အစည္းအေဝးမ်ား၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားလည္း စဥ္ဆက္မျပတ္ က်င္းပၿပီး က်င္းပဆဲျဖစ္ပါသည္။ အႀကံေကာင္းမ်ား ကိုလည္း ေတာင္းခံလ်က္ရွိပါသည္။

နိဂုံးအႀကံျပဳခ်က္

ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္သည့္မူဝါဒျဖင့္ ေျပာင္းလဲလာမည့္စာေပဗိမာန္အဖြဲ႕ႀကီးသည္

(၁) ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္အညီ ေရးဆြဲရပ္တည္ေရး

(၂) “အေမွာင္ခြင္း၍ အလင္းေဆာင္အံ့” ဆိုသည့္စာအတိုင္း စာေပအလင္းေရာင္ျဖင့္ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ေဆာင္ေရး

(၃) ကမၻာ့အလယ္တြင္ ျမန္မာ့ဂုဏ္ထည္ဝါေရး

(၄) ဘာသာျပန္စာေပျဖင့္ အက်ိဳးျပဳေရးစသည့္ အေျခခံေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ေျဖာင့္ျဖဴးေသာ ေရွ႕ခရီးအျဖစ္ ဆက္လက္ေလၽွာက္လွမ္းႏိုင္ပါေစေၾကာင္း အႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါသည္။ စာ႐ႈသူျပည္သူအေပါင္း၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကိုလည္း ေမၽွာ္လင့္ႀကိဳဆိုပါသည္။ ။