ေရွ႕ေနႏွင့္ တရားေရးဂ်ာနယ္

နိဒါန္း

“ဆရာ”

“ဗ်ာ”

“ဒီတစ္ပတ္ေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္က ဘာလဲဆရာ” “ေရွ႕ေနႏွင့္ တရားေရးဂ်ာနယ္ပါ”

“ဘာကို ေရးခ်င္တာလဲဆရာ”

“ဖတ္ၾကည့္ၾကစို႔”

တရားေရးဂ်ာနယ္ (Judicial Journal)

ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္ဦးထြန္းထြန္းဦးထံမွ အမွတ္တရေပးပို႔ေသာ တရားေရးဂ်ာနယ္ တစ္ေစာင္ လက္ခံရရွိသည္။ ၂၀၁၉၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလထုတ္ အတြဲ (၃)၊ အမွတ္(၈) ျဖစ္ပါသည္။

မာတိကာ

မာတိကာအရ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ လႈပ္ရွားမႈသတင္းမွတ္တမ္းလႊာ၊ ကဗ်ာမ်ား၊ ေဆာင္းပါး မ်ား၊ တရားစီရင္ေရးရာ၊ English Section ဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ စာတည္းအဖြဲ႕၊ မွတ္တမ္းဓာတ္ပုံမ်ား ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

တရားေရးညီလာခံ

သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း ဆိုင္ရာ အမႈမ်ားစစ္ေဆး စီရင္ျခင္းဆိုင္ရာ အာရွ၊ ပစိဖိတ္ေဒသ တရားေရးညီလာခံကို ေနျပည္ေတာ္တြင္ ၂၉-၁၀-၂၀၁၈ မွ ၃၀-၁၀-၂၀၁၈ အထိ က်င္းပႏိုင္ခဲ့ သည္။ ညီလာခံသို႔ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသမွ တရား သူႀကီးခ်ဳပ္မ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား၊ ဥပေဒပညာကၽြမ္း က်င္သူမ်ား၊ ပါေမာကၡမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ား တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

ညီလာခံ၏ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွာ သဘာ၀ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္း လဲျခင္းတို႔ႏွင့္ ဆက္ ႏႊယ္ေနေသာအမႈမ်ား၊ ႀကဳံေတြ႕ရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ား ကို အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တရားေရးသမိုင္းမွတ္တမ္းတစ္ရပ္ ေမာ္ကြန္းထိုးႏိုင္ခဲ့ သည္။

အိႏၵိယတရားစီရင္ေရးအကယ္ဒမီ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တရားသူႀကီးမ်ား၊ တရားေရးအရာရွိ မ်ားအေနႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသားတရားစီရင္ေရး အကယ္ဒမီသို႔ သင္တန္းတက္ျခင္းဆိုင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကိုလည္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္တြင္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့သည္။

ေဆာင္းပါးမ်ား

တရားစီရင္ေရးနယ္ပယ္မွ တရားသူႀကီးမ်ား၊ တရား ေရးအရာရွိမ်ား၏ ရွားရွားပါးပါး ေဆာင္းပါးမ်ားကို ႏွစ္စဥ္တရားေရးဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရတတ္သည္။

လွေအး(တရားေရး)၏ ႀကိဳတင္ထြက္ခ်က္၊ ပိုေနၿမဲ က်ားေနၿမဲ ေလၽွာက္ထားမႈ၊ သမၼန္စာ ေဆာင္းပါး(၃) ပုဒ္သည္ လက္ေတြ႕ဆန္သည္။ အျမင္မတူသူမ်ား ဂနေသခ်ာစြာ ဖတ္႐ႈျခင္းျဖင့္ ဥပေဒအျမင္ ၾကည္လင္ ေစမည္ျဖစ္သည္။

ဦးသိန္းကိုကို၏ အေမြပုံ မႈခင္းဆုံးျဖတ္ရာတြင္ လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ား ေဆာင္းပါးသည္ အမႈႏွစ္မႈ၏ အဓိက အျငင္းပြားသည့္ အေၾကာင္းအရာတူညီလၽွင္ ယခင္အမႈၿပီးျပတ္သည့္တိုင္ေအာင္ ေနာက္စြဲဆိုေသာ အမႈကို ဆိုင္းငံ့ ရန္လိုအပ္ေၾကာင္း စီရင္ထုံးႏွင့္တကြ တင္ျပေရးသားထားသည္။

ဦးထြန္းထြန္းေအာင္၏ စင္ကာပူသမၼတႏိုင္ငံ၏ အစိုးရဌာနအက်ဥ္းေထာင္စနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေဆာင္းပါး၊ တင္တင္မာ(တရားေရး)၏ စြဲခ်က္တင္ ေသာအခါဝယ္၊ စိုးဝင္း(ဒီပဲယင္း)၏ ဒီကရီ ႏွစ္ဆင့္ႏွင့္ ပစၥည္းေရာင္းခ်ျခင္းျပႆနာ၊ ဂ်ဴနီယာတုတ္ကေလး၏ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူမြဲခံယူျခင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္း မိတ္ဆက္ေဆာင္းပါးမ်ားကို လက္မလႊတ္ တမ္း ဖတ္႐ႈသင့္ပါသည္။

သုေတသန

သုေတသနဆန္ဆန္၊ လက္ေတြ႕ဘ၀အားမာန္မ်ား ျဖင့္ ရည္òန္းကိုးကားရမည့္ ေဆာင္းပါး (၂)ပုဒ္မွာ မ်ိဳးေက်ာ္ေအာင္(တရားေရး)၏ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္း မႈခင္း စီမံခန္႔ခြဲမႈအစီအစဥ္ျဖင့္ မႈခင္းစီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္အား အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ ႐ြက္ျခင္း ေဆာင္းပါးႏွင့္ ေဒါက္တာ သိမ့္သိမ့္ေထြး ေရးသားေသာ တရားမမႈ မ်ားတြင္ တရား႐ုံးက ဦးေဆာင္သည့္ ေစ့စပ္ေျဖရွင္းေရး (Court Led Mediation in civil suits) ေဆာင္းပါးျဖစ္ သည္။

ရည္႐ြယ္ခ်က္ႏွင့္ အႏွစ္သာရ ေကာင္းမြန္ေသာစနစ္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ စစ္ေဆးစီရင္မႈ၊ အေရးပါတဲ့ပုံစံေတြ၊ေခါင္းေဆာင္မႈအရည္အေသြး၊ အဓိကေတာ့ အလုပ္ လုပ္ဖို႔ပါပဲဟု မ်ိဳးေက်ာ္ေအာင္ (တရားေရး) က ေရးထားသည္။

ေဒါက္တာ သိမ့္သိမ့္ေထြးကလည္း လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ ႐ြက္ႏိုင္မႈႏွင့္ စိတ္ေစတနာ ေကာင္းတို႔အေပၚ မ်ားစြာတည္မွီေနသည္ဟု အသိေပး ထားပါသည္။

ဦးဦးသန္႔၏ တစ္သီးပုဂၢလ လူမြဲခံယူျခင္းဆိုင္ရာ သိေကာင္းစရာမ်ား၊ ထြန္းမ်ိဳးေဌး၏ ခရစ္ယာန္ဘာသာ ဝင္မ်ား တရား႐ုံးတြင္ မွတ္ပုံတင္ထိမ္းျမားျခင္းျပဳႏိုင္ ရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ စြဲခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျပင္ဆင္မႈဥပေဒသမ်ားကို ေလ့လာျခင္းေဆာင္းပါး မ်ားကို တရားေရးဆန္ဆန္၊ သုေတသနဆန္ဆန္ လက္ေတြ႕ဘ၀မ်ားမွ ေပါက္ဖြားေရးသားေၾကာင္း ျမင္သာသည္။

တရားစီရင္ေရးရာ

တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ တရားမအထူး အယူခံမႈအမွတ္ ၅၅ ႏွင့္ ၅၆ ၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ တရားမ အထူးအယူခံမႈ အမွတ္ ၆၃၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ တရားမအထူး အယူခံမႈအမွတ္ ၇၄၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ တရားမအထူး အယူခံမႈအမွတ္ ၃၇၈ တို႔၏ စီရင္ခ်က္မ်ားကို ေကာက္ ႏုတ္ေဖာ္ျပသည္။

English Section

Recognition and enforcement of Foreign Judg-ment in Myanmar ( Junior Toke Kalay); Digitalization and enhancing Courts Proceedings and Justices with Information Technology ( Khin Myint Cho ) တို႔၏ ေဆာင္းပါးမ်ားေဖာ္ျပပါရွိသည္။

English Section တြင္ ေဆာင္းပါးမ်ား (ယခု ထက္ပိုမို၍) ေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ သင္တန္းအေတြ႕အႀကဳံမ်ား၊ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၏ အႏွစ္သာရမ်ား၊ မ်ိဳးဆက္သစ္ တရားသူႀကီးမ်ား၏ တရားစီရင္ေရးလက္ေတြ႕ဘ၀ အခက္အခဲမ်ားကို မည္ သို႔ ျဖတ္ေက်ာ္ပုံ၊ သတင္းမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး အေျခအေန၊ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ားႏွင့္ တရားသူႀကီးမ်ား ၏ လက္ေတြ႕ တရားခြင္စိန္ေခၚမႈမ်ားအေၾကာင္း မဖုံး မကြယ္ဘဲ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ ေရး သားႏိုင္သူမ်ားကို တရားေရး ဂ်ာနယ္က ႀကိဳဆိုေနမည္ျဖစ္ပါ သည္။

ေခတ္အဆက္ဆက္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မ်ား

ေခတ္အဆက္ဆက္ တရား သူႀကီးခ်ဳပ္မ်ား၏ အမည္၊ တာဝန္ ထမ္းခဲ့ေသာ ကာလမ်ားကို ဓာတ္ပုံမ်ားႏွင့္တကြ ၂၀၁၈၊ တရား႐ုံးႏွစ္စဥ္အစီရင္ခံစာတြင္ ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ေနရာအတိုင္း အတာအရ အေသးစိတ္မေဖာ္ျပႏိုင္ခဲ့သျဖင့္၊ ယခုကဲ့သို႔ တရားေရးဂ်ာနယ္တြင္ ေနရာေပးေဖာ္ျပသင့္မည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မ်ား အေၾကာင္း သိသူ၊ မီသူ၊ သုေတသီမ်ားက ေရးသားတင္ျပျခင္း၊ ေခတ္အျမင္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ စီရင္ထုံးျပဳခဲ့ေသာ ထူးျခား သည့္ စီရင္ခ်က္မ်ား အေၾကာင္း၊ သုေတသီမ်ားျပဳစု ခဲ့ၿပီးေသာ တရား႐ုံးခ်ဳပ္တရားသူႀကီးမ်ား၏ ဘ၀ ဇာတ္ေၾကာင္း၊ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနၾကေသာ တရား႐ုံး ခ်ဳပ္တရားသူႀကီးမ်ား၏ ကိုယ္ေတြ႕ဘ၀အေတြးအျမင္၊ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါက ပုံရိပ္မ်ားအေၾကာင္း၊ ထုံးေဟာင္း သက္ေသရွာေဖြသိရွိသင့္ေသာ တရားေရးဗဟုသုတ မ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ (ေနာင္ႏွစ္မ်ားတြင္) စုံစုံလင္လင္ ေဖာ္ျပႏိုင္ေပလိမ့္မည္ဟု ထင္သည္။

Bench and Bar

တရားခြင္ႏွင့္ ေရွ႕ေနမ်ား (Bench and Bar) အေၾကာင္း သိသာထင္ရွားသည့္ ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကို စုံလင္စြာဖတ္႐ႈလိုပါသည္။ ေရးသားၾကသည့္ ဥပေဒ ပညာရွင္မ်ား၊ သုေတသီမ်ား၊ သက္ႀကီး႐ြယ္အို ေရွ႕ေန ႀကီးမ်ား (ကိုယ္တိုင္မေရးသားႏိုင္လၽွင္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္း မႈ အစီအစဥ္မ်ား၊ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား)ကို တရားေရး ဂ်ာနယ္စာတည္းအဖြဲ႕က အားထုတ္ႏိုင္ၾကလၽွင္ တရား ေရးဂ်ာနယ္၏ သြင္ျပင္ပိုမိုၾကည္လင္ေပမည္။ စာတည္း အဖြဲ႕ကလည္း အားထုတ္ႏိုင္မွာပါ။

တရားေရးဂ်ာနယ္

တရားေရးေလာကအတြက္ တရားေရးဂ်ာနယ္သည္ ေတာက္ပေသာၾကယ္တစ္ပြင့္ ျဖစ္ေပသည္။ လႈပ္ရွားမႈ သတင္းမွတ္တမ္းလႊာမ်ားတြင္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ေအာက္ ေျခအဆင့္၏ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈ အခက္အခဲမ်ားကို မေဖာ္ ျပသင့္ဖူးလား။ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြကို ေအာက္ေျခ မွာ ရွင္းခဲ့သလဲ။ ျပည္သူ႕အျမင္ ၾကည္လင္ေစခဲ့ပါ သလဲ။ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္အမႈစစ္ေဆးၿပီး စံျပရခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕နယ္တရားသူႀကီးမ်ားအေၾကာင္း ေရးမျပသင့္ဘူးလား။

တရား႐ုံးကို ေၾကာက္စရာမလို ဟူေသာ ျပည္သူ႕ အျမင္ ပိုမိုၾကည္လင္ေစေရး၊ တရား႐ုံးကို အထင္ျမင္ လြဲမွားေနေသာ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ား၏ စိန္ေခၚမႈ၊ သတင္း မီဒီယာမ်ား၊ သတင္းေထာက္မ်ား၏ တရား႐ုံးအေပၚ အျပန္အလွန္နားလည္လက္ခံမႈ၊ ေျဖရွင္းေပးမႈမ်ား၊ တရား႐ုံးအဆင့္ဆင့္၏ စီရင္ခ်က္၊ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား အေပၚ ဥပေဒႏွင့္အညီ အယူခံျခင္း၊ ျပင္ဆင္မႈတင္သြင္း ျခင္း၊ အျပည့္အဝေဆာင္ ႐ြက္ႏိုင္ပါလ်က္ ဥပေဒ အခြင့္အေရးရွိပါလ်က္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ဆႏၵျပမႈမ်ား အေပၚ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္၊ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ား၏ တစ္ဦး ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႕လိုက္ျဖစ္ေစ၊ တရားစီရင္ေရးေအာင္ ျမင္ရန္ အဖိုးတန္ေသာအႀကံျပဳခ်က္ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးမႈမ်ား၊ အဆင့္ျမင့္တရားသူႀကီးမ်ား ႏွင့္ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ား မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ၫွိႏႈိင္းေဆြးေႏြး ပြဲမ်ား ဘယ္ႏွႀကိမ္က်င္းပခဲ့သည္။

ရလဒ္မ်ား မည္သို႔ ရရွိခဲ့သည္။ တရားေရး၊ ဥပေဒ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕စသည့္ ဆက္စပ္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ မည္သို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပုံမ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား ကိုယ္တိုင္ က်င္းပေျဖဆိုခဲ့ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ား(အခ်ိဳ႕) စသည္မ်ားကို တရားေရးဂ်ာနယ္၏ သင့္ရာက႑တြင္ ေဖာ္ျပရန္ သင့္၊ မသင့္ သုံးသပ္သင့္ပါမည္။ သုေတသန အရည္အေသြးလည္း ျပည့္၀ေစ၊ တရားေရးက႑၏ လက္ေတြ႕ဘ၀မ်ား၊ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေအးခ်မ္းစြာ မည္ သို႔ေျဖရွင္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပုံမ်ားကိုလည္း ေပၚလြင္ေစ မည္ဟု ေမၽွာ္လင့္မိပါသည္။

ခရီးမေဝးအနီးေလး

ကဗ်ာဆရာ ကိုတရား(ထီးတန္း) ၏ ‘ခရီးမေဝး အနီးေလး’ ကဗ်ာက စူးရွထိမိသည္။ တရားေရးဂ်ာနယ္၏ ေရွ႕တန္းကဗ်ာတစ္ပုဒ္ပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ မူရင္းအတိုင္း ေကာက္ႏုတ္ တင္ျပပါရေစ။

သူငယ္ခ်င္း

မင္းျငင္းငါျငင္း

တင္းမာျခင္းက

အမွန္ရေရး

ခရီးေလးက

ေဝးသထက္ေဝးေနဦးမွာပါ။

သူငယ္ခ်င္း

မင္းေရာငါပါ

မာနခြာခ်

ပကာသနကင္း

စိတ္ရင္းျဖဴေဖြး

စိတ္ေကာင္းေမြး၍

ေဖးေဖးမမ

ကူညီၾကမွ

တရားမွ်တ

ေလာကပါလ

အမွန္ရေရး

ခရီးမေဝး

အနီးေလးမွာ ရွိေတာ့မည္တဲ့

နိဂုံး

ဣေျႏၵ ႀကီးမားေသာ ‘တရားေရးဂ်ာနယ္’ သည္ အစဥ္အလာမ်ားကို ေဖာက္ထြက္ၿပီး ျပည္သူ႕အျမင္ ထင္ဟပ္ေသာ သြက္လက္ထက္ျမက္သည့္ တရားေရး ဂ်ာနယ္ျဖစ္လာမည္ဟု ေမၽွာ္လင့္ႀကိဳဆိုလ်က္ပါ ခင္ဗ်ား။ ။

ဦးဟန္ၫြန္႔ (ဥပေဒ)