အင္းေတာ္ႀကီး

ေမာင္သာ(ေရွးေဟာင္းသုေတသန)

ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျမန္မာ လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကပင္ ေတာင္ထိပ္တြင္ ဘုရားေစတီမ်ား တည္ထား ကိုးကြယ္ ေလ့ရွိၾကသကဲ့သို႔ ေရလယ္ကြၽန္းမ်ား ေပၚတြင္လည္္း ဘုရားေစတီမ်ားကို တည္ထား ေလ့ရွိၾကေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ကြၽန္းမ်ား ေပၚတြင္ တည္ထားေသာ ေစတီ မ်ားအနက္ ထင္ရွားေသာ ေရလယ္ဘုရား ေျခာက္ဆူ ရွိရာအထက္ျမန္မာ ျပည္ႏွင့္ ေအာက္ျမန္မာျပည္ တို႔တြင္ သုံးဆူစီ ရွိၾကသည္။ က်ိဳကၡမီ၊ ေမာ္တင္စြန္းႏွင့္ က်ိဳက္ေမွာ္ဝန္း ေစတီမ်ားသည္ ေအာက္ျမန္မာျပည္တြင္ရွိၾကၿပီး အညာ

သီဟေတာ၊ ေဖာင္ေတာ္ဦးႏွင့္ ေရႊမဥၨဴဘုရားမ်ားက ျမန္မာ ျပည္ အထက္ပိုင္းတြင္ရွိေနၾကသည္။ ယင္းဘုရား ေျခာက္ဆူအနက္ ေဖာင္ေတာ္ဦးေစတီက အင္းေလးကန္ အတြင္းတြင္တည္ရွိကာ ေရႊမဥၨဴဘုရားက အင္းေတာ္ႀကီးကန္ အတြင္း၌တည္ရွိသည္။ အင္းေလးႏွင့္ အင္းေတာ္ႀကီးႏွစ္ခု လုံးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သဘာဝကုန္းတြင္း ေရခ်ိဳအိုင္ႀကီး မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

အင္းေလးကန္သည္ လူသိမ်ားသကဲ့သို႔ အင္းေတာ္ႀကီး သည္လည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အႀကီးဆုံးေသာ ကုန္းတြင္းေရခ်ိဳအိုင္ႀကီးအျဖစ္ ထင္ရွားလွေပသည္။အင္းေတာ္ႀကီးသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားခ႐ုိင္ မိုးညႇင္းၿမိဳ႕နယ္အတြင္းတည္ရွိသည္။ အလ်ား ၁၄ မိုင္၊ အနံ ခုနစ္မိုင္ခန္႔ရွိသည့္ အင္းေရျပင္ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၁ဝဝ အပါအဝင္ ဧရိယာ ၃၁၄ ဒသမ ၆၇ မိုင္ က်ယ္ ဝန္းၿပီး ေပတစ္ေထာင္မွ ေလးေထာင္ေက်ာ္အထိ ျမင့္မား ေသာ ေက်ာက္ေတာင္မ်ားက ဝန္းရံထားသည္။ကန္ေရျပင္ သည္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္ ၅၄၆ ေပျမင့္ၿပီး ေတာင္တန္းမ်ားတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံေသာ ေခ်ာင္းငယ္ေပါင္း ၁၂ ခုက အင္းေတာ္ႀကီးကန္သို႔ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ စီးဝင္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း မိုးေကာင္းတြင္ ေခ်ာင္း ဖ်ားခံခဲ့ေသာ အင္းေတာ္ႀကီးေခ်ာင္းတစ္ခုတည္းမွသာ ေရမ်ားျပန္လည္ စီးထြက္လ်က္ရွိသည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေဒသတြင္ ႏွစ္စဥ္မိုးေရခ်ိန္ ပ်မ္းမွ် ၇၈ လက္မခန္႔ ရြာသြန္းေလ့ရွိၿပီး အင္းေဘးဝဲယာတြင္ ေက်းရြာအုပ္စု ၁၁ ခုမွ ေက်းရြာေပါင္း၁၄ ရြာခန္႔ရွိရာ ထိုရြာမ်ားတြင္ ရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား အမ်ားစုေနထိုင္ၾကၿပီး ကခ်င္ႏွင့္ ျမန္မာ လူမ်ိဳးမ်ားလည္း ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးအိုင္၏ အလယ္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၏ ထင္ရွားေသာ ဘုရားတစ္ဆူျဖစ္သည့္ ေရႊမဥၨဴဘုရား ရွိေနၿပီး ႏွစ္စဥ္ တေပါင္းလဆန္းတြင္ ဘုရားပြဲက်င္းပေလ့ ရွိသည္။ ဘုရားပြဲက်င္းပရန္ နီးကပ္လာခ်ိန္တြင္ အင္း ေရျပင္က နိမ့္က်သြားၿပီး ေရလယ္ရွိ ဘုရားသို႔ လူမ်ား သြားႏိုင္ရန္ သဲလမ္းမႏွစ္ခုေပၚလာေလ့ရွိသည္။ လူသြား လမ္းႏွင့္ နတ္လမ္းဟု ေဒသခံမ်ားကေခၚၾကသည္။ ဘုရားဖူး လာၾကသူမ်ားသည္ ေရလယ္ရွိေရႊမဥၨဴဘုရားသို႕ လူသြား လမ္းေပၚမွ လမ္းေလွ်ာက္သြားကာ ဖူးေျမာ္ၾကရသည္။ ဘုရား ပြဲ ေနာက္ဆုံးရက္တြင္ မိုးရြာသြန္းေလ့ရွိၿပီး အင္းေရျပင္ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာကာ လမ္းမ်ားက ေရေအာက္သို႔ ျပန္ျမဳပ္သြားသည္မွာ ထူးျခားလွေပသည္။ ဘုရားပြဲေတာ္ က်င္းပခ်ိန္ မဟုတ္ေသာကာလမ်ားတြင္ အင္းေတာ္ႀကီး တစ္ခု လုံး ေရမ်ားျပည့္ေနသျဖင့္ ေရလယ္ရွိ ေရႊမဥၨဴဘုရားသို႕ ေလွ ျဖင့္သာ သြားေရာက္ဖူးေျမာ္ႏိုင္ၾကေပသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးသို႔သြားရန္ မႏၲေလး-ျမစ္ႀကီးနား ရထား စီးကာ ဟိုပင္ဘူတာတြင္ဆင္းၾကရသည္။ ဟိုပင္ၿမိဳ႕သည္ ဖားကန္႔၊ ထန္မခန္၊ ဆိုင္းေတာင္၊ လုံးခင္း၊ နန္႔မြန္းေဒသမ်ား သို႔သြားရာ လမ္းဆုံၿမိဳ႕ေလးျဖစ္သည္။

ဟိုပင္မွတစ္ဆင့္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ၁ဝ မိုင္အကြာရွိ အင္းေတာ္ႀကီးသို႔ ကားမ်ား၊ ဆိုင္ကယ္မ်ားျဖင့္သြားေရာက္ႏိုင္ၾကသည္။ ဘုရား ပြဲေတာ္ရက္မ်ားတြင္ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ ဘုရားဖူး ကားမ်ားသည္ အင္းေတာ္ႀကီးသို႔ တိုက္႐ုိက္လာေလ့ရွိ ၾကသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးသည္ အံ့ဖြယ္ကုိးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ (၁) အလ်ား ရွစ္တုိင္၊ အနံ ေလးတုိင္ က်ယ္ဝန္း ျခင္း (ယေန႔ေခတ္အေခၚ တစ္တိုင္လွ်င္ႏွစ္မိုင္)၊ (၂) အေနာ ဒတၳအုိင္ကဲ့သုိ႔ ေရအလြန္သန္႔ရွင္းျခင္း၊ (၃) အလြန္က်ယ္ဝန္း ေသာ အင္းျဖစ္ေသာ္လည္း အင္းထဲတြင္ မိေက်ာင္းစေသာ ငါးႀကီးတုိ႔ မရွိျခင္း၊ (၄) အင္းႀကီးထဲသို႔ မေတာ္တဆ လူတုိ႔ က်သြားလွ်င္လည္း ငါးႀကီးမ်ားကမစားဘဲ ကမ္းစပ္ေရာက္ ေအာင္ လႈိင္းပုတ္ခတ္တင္ေပးျခင္း၊ (၅) အင္းအနီးတြင္ ေရႊက်င္လွ်င္ ေရႊမ်ားရရွိျခင္း၊ (၆) အမိႈက္သ႐ုိက္မ်ားကုိ အင္းထဲတြင္မရွိရေအာင္ ေန႔စဥ္ညတုိင္း ကမ္းသုိ႔အေရာက္ လႈိင္းပုတ္ခတ္တင္ေပးျခင္း၊(၇) တစ္ႏွစ္သုံးႀကိမ္က် သားမက္ ေတာ္ နန္႔တိန္းအရွင္ႀကီးက ေယာကၡမေတာ္ အရွင္ႀကီးထံသုိ႔ ေရေျပာင္းျပန္ ဆန္တက္ကန္ေတာ့ျခင္း၊ (၈) ေခ်ာင္းမ်ားကုိ အင္းႀကီးထဲသုိ႔ သန္႔ရွင္းစြာ ဝင္ခြင့္ျပဳျခင္း၊ (၉) ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း တန္ေဆာင္မုန္းလမွ ျပာသုိလအထိ အင္းေတာ္ႀကီးေတာင္ပုိင္း ရွစ္မုိင္အကြာရွိ ဘုရားႀကီးအထိ လြဲအိမ္ေတာင္ အရွင္ႀကီးက အင္းထဲသို႔ ေဆးခတ္သျဖင့္ အင္းထဲရွိ ငါးမ်ားေသျခင္းဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးေဒသကို အေရွ႕ဘက္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္အထိ၊ အေရွ႕ေတာင္ဘက္တြင္ ဟုိပင္ႏွင့္ မုိးညႇင္းအၾကားရွိ ကေက်ာ္ေတာင္ၾကားအထိ၊ ေတာင္ဘက္ တြင္ စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ ဟုမၼလင္းၿမိဳ႕နယ္အထိ၊ အေနာက္ ေျမာက္ဘက္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ကာမုိင္းၿမိဳ႕နယ္အထိ အက်ယ္အဝန္း စတုရန္း ၃၁၄ ဒသမ ၆၇ မိုင္ခန္႔ဟု သတ္မွတ္ထားၿပီး မုိးညႇင္းၿမိဳ႕နယ္၏ နယ္ေျမအမွတ္ (၅)ေဒသ ဟူ၍လည္းေခၚတြင္သည္။

ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ား၏ အလိုအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ မိုးေကာင္း၊ ေညာင္ေရႊ၊ ဟဲဟိုး၊ လား႐ႈိး၊ မိုးကုတ္၊ က်ိဳင္းတုံ စေသာေနရာမ်ား၌ အလြန္ႀကီးမားေသာ အင္းအိုင္ႀကီးမ်ား ရွိခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေက်ာက္ေခတ္ လယ္ (Mesolithic Age) ကာလတြင္ ထိုအင္းအိုင္မ်ား ဆုတ္ယုတ္ေလ်ာ့ပါးလာၿပီးေနာက္ အိုင္ႀကီး၊ အိုင္ငယ္မ်ား အျဖစ္က်န္ရွိခဲ့ရာတြင္ အင္းေတာ္ႀကီးႏွင့္ အင္းေလးတို႔သည္ အိုင္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ တည္ရွိေနခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကေပသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးကန္အတြင္း ငါးမ်ိဳးပြားမႈ မထိခိုက္ေစရန္ အတြက္ ေရႊမဥၨဴေရလယ္ဘုရား၏ တစ္မိုင္ပတ္လည္ကို ငါး မဖမ္းရနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၿပီး ငါးမ်ိဳးပြားကာလ မ်ားတြင္ အင္းေတာ္ႀကီးကန္ေဒသတစ္ဝိုက္ ပညာေပးေဟာ ေျပာပြဲမ်ား က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး လူထုပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္္း ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းျဖင့္ အဓိကအသက္ေမြးၾကသျဖင့္ ကန္႔သတ္ နယ္ေျမျပင္ပတြင္ သာမန္ငါးဖမ္းမႈကို ခြင့္ျပဳေပးထားသည္ ဟုလည္း သိရွိရေပသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးေဒသကို ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ ေတာအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ုိင္း တိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ၊ ခါကာဘုိရာဇီအမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္၊ အင္းေလးေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ ဝက္သည္းကန္ ငွက္ေဘးမဲ့ေတာ၊ မုိးယြန္းႀကီးအင္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ၊ ေလွာ္ကားသဘာဝဥယ်ာဥ္၊ မိန္းမလွကြၽန္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ၊ သမီးလွကြၽန္း ေတာ႐ုိင္း တိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ၊ ေမာ့စေကာ့ကြၽန္း ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာႏွင့္ လန္ပိအဏၰဝါ အမ်ဳိးသားဥယ်ာဥ္တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရတိမ္ေဒသမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂ ရက္တြင္ အီရန္ႏုိင္ငံ ကက္ စပီယန္ ပင္လယ္အနီးရွိ ရမ္ဆာၿမိဳ႕၌ ေရတိမ္ေဒသမ်ား ဆုိင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္းကို ပထမဆုံးက်င္းပခဲ့ၿပီး ယင္းေန႔ကို ကမၻာ့ေရတိမ္ေဒသမ်ားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္၍ ႏိုင္ငံတကာ တြင္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၇ ရက္တြင္ ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသထိန္းသိမ္း ေရး ကြန္ဗင္းရွင္းအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၿပီး ကမၻာတစ္ဝန္းတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ေပါင္း ၁၆၈ ႏုိင္ငံ ရွိေနၿပီျဖစ္ ေၾကာင္း သိရသည္။

၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ ပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာ ဝန္ႀကီး ဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔ ပူးေပါင္းေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ အေရးပါသည့္ ေရတိမ္ေဒသ ၉၉ ခုကို မွတ္တမ္း တင္ႏုိင္ခဲ့ရာ ဧရာဝတီႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသတြင္ ၈၅ ခု၊ သံလြင္ျမစ္ဝွမ္းေဒသတြင္ ေျခာက္ခု၊ စစ္ေတာင္းျမစ္ဝွမ္း ေဒသတြင္ ငါးခုႏွင့္ ရခုိင္ကမ္း႐ုိးတန္းေဒသတြင္ သုံးခုရွိသည္ ဟုသိရွိရသည္။ ယင္းတို႔ကို ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသမ်ား ဆုိင္ရာ ေရတိမ္ေဒသမ်ား၊ အင္းအုိင္ႏွင့္ ေရကန္မ်ားဆုိင္ရာ ေရတိမ္ေဒသမ်ား၊ ႏြံနစ္၊ သစ္ေဆြးေဒသမ်ားဆုိင္ရာ ေရတိမ္ ေဒသမ်ား၊ စိမ့္ေတာ၊ စိမ့္ေျမမ်ားဆုိင္ရာ ေရတိမ္ေဒသမ်ား၊ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသဆုိင္ရာ ေရတိမ္ေဒသမ်ားဟူ၍ အမ်ဳိး အစား ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားေပသည္။ ယင္းတို႔အနက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ မုိးယြန္းႀကီးအင္း ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာကို ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္းက ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသ(Ramsar Site) အျဖစ္ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာ ၁၇ ရက္တြင္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ စံႏႈန္း ကိုးခ်က္ရွိရာ အင္းေတာ္ႀကီးသည္ (၁) ဇီဝဘူမိ ထူးျခား သည့္ ေဒသအတြင္း၌ သဘာဝအတုိင္း (သုိ႔) သဘာဝ နီးပါးအတိုင္းရွိေနျခင္း၊ (၂) ထိခုိက္ပ်က္စီးလြယ္ေသာ၊ မ်ဳိးသုဥ္းရန္အႏၲရာယ္ရွိေသာ (သုိ႔) မ်ဳိးသုဥ္းလုနီးပါး ျဖစ္ေနေသာ မ်ဳိးစိတ္မ်ားႏွင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းခံေနရေသာ ေဂဟအဖြဲ႕အစည္းမ်ားရွိေနျခင္း၊ (၃) ေရေပ်ာ္ငွက္ေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းႏွင့္အထက္ ပုံမွန္က်က္စားေနႏုိင္ျခင္း၊ (၄) ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ဳိးစိတ္ (သုိ႔) တစ္ဆင့္ခံ မ်ဳိးစိတ္တစ္ခုခ်င္းစီ၏ အေကာင္ေရေပါင္း တစ္ရာခုိင္ႏႈန္း ပုံမွန္ေထာက္ပံ့ႏုိင္ျခင္း ဟူေသာ အခ်က္ေလးခ်က္ႏွင့္ အက်ဳံးဝင္ေနသျဖင့္ ရမ္ဆာ ေရတိမ္ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္းသို႔ ထပ္မံအဆိုျပဳထားၿပီးျဖစ္သည္။

ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ရန္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာဝန္ႀကီး ဌာန၊ သဘာဝဝန္းက်င္ႏွင့္ သားငွက္တိရစၧာန္ထိန္းသိမ္း ေရးဌာနမွတစ္ဆင့္ ရမ္ဆာကြန္ဗင္းရွင္းသုိ႔ တင္ျပရသည္။ ကြန္ဗင္းရွင္းက ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသတစ္ခုအျဖစ္ သတ္ မွတ္ႏိုင္ရန္ စံႏႈန္းကိုးခ်က္ျဖင့္ ခ်ိန္ထိုးစိစစ္ၿပီး အနည္း ဆုံးစံႏႈန္းတစ္ခ်က္ႏွင့္ ကိုက္ညီေသာေဒသကို ရမ္ဆာ ေရတိမ္ေဒသအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပးသည္။

အင္းေတာ္ႀကီးေဒသသည္ ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသ စံႏႈန္း ေလးခ်က္ႏွင့္ ကိုက္ညီေနသျဖင့္ မၾကာမီ ရမ္ဆာေရတိမ္ ေဒသဟု သတ္မွတ္ခံရမည္ျဖစ္သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး သည္ ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသ ျဖစ္လာလွ်င္ အင္းေတာ္ႀကီး ေဒသရွိ အပင္မ်ားႏွင့္ ဇီဝမ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ားကုိ ပိုမိုထိန္း သိမ္းႏိုင္မည့္အျပင္ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ သဘာဝအေျခခံ ခရီးသြားလုပ္ငန္းလည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လာမည္ျဖစ္ေပ သည္။ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသရွိ ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာသည္လည္း အၿမဲစိမ္းေတာ ေရတိမ္ေဂဟ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ဆင္၊ သမင္၊ စုိင္၊ ဆတ္၊ ေတာဆိတ္၊ ေတာင္ဆိတ္၊ ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ား လာေရာက္က်က္စားေသာ ေရတိမ္ေဒသတစ္ခုျဖစ္ေပသည္။

ရမ္ဆာေရတိမ္ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရေသာ ေဒသ မ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာ အေလးထားမႈမ်ား တုိးျမင့္ရရွိေလ့ ရွိၿပီး ေရတိမ္ေဒသ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကိုလည္း ထိေရာက္စြာ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္ၾကေပ သည္။ ယေန႔ကမၻာ့ ေနရာအႏွံ႕တြင္ ၾကဳံေတြ႕ေနၾကရသည့္ ရာသီဥတုေျပာင္း လဲျခင္းႏွင့္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္က်ေရာက္ျခင္းမ်ားကို ထိေရာက္စြာေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္ ေရတိမ္ေဒသမ်ားကုိ စနစ္ တက်ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ၾကရေပသည္။ ေရတိမ္ေဒသ မ်ားတြင္ ဇီဝမ်ဳိးစုံ မ်ဳိးကြဲမ်ား၊ ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ား၊ ေဆာင္းခို ငွက္မ်ား လာေရာက္က်က္စားေလ့ရိွသျဖင့္ အားလုံး ဝုိင္းဝန္းထိန္းသိမ္းရန္ လိုအပ္လွေပသည္။

သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေဆာင္ရြက္ၾက သူမ်ား၊သုေတသနျပဳလိုၾကသူမ်ား၊ပညာရွင္မ်ား၊ ေလ့လာ သူမ်ား၊ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကည့္႐ႈလိုၾကသူမ်ားႏွင့္ ေရႊမဥၨဴဘုရားကို ဖူးေျမာ္လိုၾကသူမ်ားအား အင္းေတာ္ႀကီး ေဒသသည္ လွပေအးခ်မ္းစြာ ႀကိဳဆိုလ်က္ရွိေနေပ သည္။