ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မူးယစ္ေဆး၀ါးအလြဲသံုးမႈႏွင့္ တရားမ၀င္ ေရာင္း၀ယ္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ အခမ္းအနား တက္ေရာက္

ေနျပည္ေတာ္ -ဇြန္ ၂၆

''မူးယစ္ကင္းစင္ ဒို႔ဘ၀အသြင္ အစဥ္ဖြံ႕ၿဖိဳး ႀကိဳးပမ္းစို႔'' ေဆာင္ပုဒ္ျဖင့္ က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မူးယစ္ေဆး၀ါး အလြဲသံုးမႈႏွင့္ တရားမ၀င္ေရာင္း၀ယ္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးေန႔ အခမ္းအနားကို ယေန႔နံနက္ (၉)နာရီတြင္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ ျမန္မာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္း ဗဟိုဌာန(၂)၌က်င္းပရာ ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာ စိုင္းေမာက္ခမ္း တက္ေရာက္၍ အမွာစကား ေျပာၾကားသည္။

အခမ္းအနားတြင္ ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္းက ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မူးယစ္ ေဆး၀ါးပေပ်ာက္ေရးကို အမ်ဳိးသားေရး တာ၀န္တစ္ရပ္အျဖစ္ခံယူၿပီး ကမၻာ့မူးယစ္ေဆး၀ါး ထိန္းခ်ဳပ္ ေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ကြန္ဗင္းရွင္း (၃)ခုျဖစ္သည့္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္  မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္း ရွင္း၊ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္းရွင္း၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား၊ တရားမ၀င္သယ္ေဆာင္ ေရာင္း၀ယ္မႈ ကြန္ဗင္းရွင္းတို႔တြင္ ပါ၀င္လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၿပီး ကြန္ဗင္းရွင္းမ်ားပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္အတူ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါေၾကာင္း။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ မူးယစ္ေဆး၀ါးဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့ရာ၌ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ မူးယစ္ ထံုထိုင္းေဘးျဖစ္ေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားဥပေဒ၊ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္း လဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားဆိုင္ရာဥပေဒ၊ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစ ေသာ ေဆး၀ါးမ်ားဆိုင္ရာ နည္းဥပေဒတို႔ကို ေရးဆြဲျပ႒ာန္းႏိုင္ခဲ့ပါေၾကာင္း။

မူးယစ္ဗဟိုအဖြဲ႕အေနျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးပေပ်ာက္ေရးအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ(၂)ရပ္ျဖစ္ သည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ပေပ်ာက္ေရးကို အမ်ဳိးသားေရးတာ၀န္အျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ဘက္ေပါင္းစံုမွ တိုက္ဖ်က္ေခ်မႈန္းေရး၊ နယ္စပ္ေဒသႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ား၏ ဘ၀တိုးတက္ေရးႏွင့္ ဘိန္း စိုက္ပ်ဳိးမႈ လံုး၀ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ပေပ်ာက္ေရးႏွင့္ နည္းဗ်ဴဟာ(၃)ရပ္ျဖစ္သည့္ ထုတ္လုပ္မႈပေပ်ာက္ေရး၊ သံုးစြဲမႈပေပ်ာက္ေရးႏွင့္ တားဆီး ႏွိမ္နင္းေရး တို႔ကို ခ်မွတ္ၿပီး ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ ပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္း မ်ား ပိုမိုထိေရာက္ ေအာင္ျမင္ေစရန္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ပေပ်ာက္ေရး ၁၅ ႏွစ္ စီမံကိန္းကို ၁၉၉၉ - ၂၀၀၀ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခုႏွစ္ အထိ ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း (၅၁)ၿမိဳ႕နယ္ တြင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ ပါေၾကာင္း။

ထိုကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့မႈေၾကာင့္ ၁၉၉၉ - ၂၀၀၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ဘိန္းစိုက္ဧရိယာ ဟက္တာ(၁)သိန္းေက်ာ္ ရွိခဲ့ရာမွ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ဟက္တာ ၂၁၆၀၀ အထိ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခ့ဲပါေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္လည္း ဘိန္းစိုက္ေဒသမ်ား၏ ပထ၀ီေျမအေနအထား အရ ေ၀းလံေခါင္းပါးမႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ေနာက္က်က်န္ခဲ့မႈႏွင့္ နယ္ေျမတည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းျခင္း အားနည္းမႈ မ်ား ရွိသည့္အတြက္ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈသည္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာမႈကို ေတြ႕ရွိရပါေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အာဆီယံေဒသ မူးယစ္ေဆး၀ါးကင္းစင္ ေရးရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အလြန္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေလွ်ာ့ခ်ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ အညီ စတုတၳ မူးယစ္ေဆး၀ါးပေပ်ာက္ေရး (၅)ႏွစ္စီမံကိန္းကို ၂၀၁၄ - ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၈ - ၂၀၁၉ ခုႏွစ္အထိ တိုးျမႇင့္ၿပီး ထုတ္လုပ္မႈပေပ်ာက္ေရးႏွင့္ သံုးစြဲမႈပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ပါေၾကာင္း။

ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရးကို အေလးထားေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္အတြက္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၇ ႏွစ္ ဆက္တိုက္ ျမႇင့္တက္လာခဲ့ေသာ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးမႈသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပန္လည္ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ က်ဆင္းလာျခင္းဘက္သို႔ ဦးတည္လာခဲ့မႈကို UNODC ၏ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဘိန္း စိုက္ပ်ဳိးမႈ အစီရင္ခံစာအရ ေတြ႕ရွိရပါေၾကာင္း။

မူးယစ္ေဆး၀ါး အမ်ဳိးအစားအသစ္မ်ား ေပၚထြက္လာမႈအပါအ၀င္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးႏွင့္ လူမႈေရးက႑၊ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈက႑၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ က႑မ်ားတြင္လည္း သက္ေရာက္မႈမ်ားစြာႏွင့္ အေျခအေနကို ပိုမိုပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ျဖစ္ေစပါေၾကာင္း၊ ကမၻာ့မူးယစ္ေဆး၀ါးေကာ္မရွင္ အစည္းအေ၀းတြင္ UNDP အဖြဲ႕မွ တင္သြင္းခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာအရ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၃၃၂)ဘီလီယံရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ ရၿပီး မူးယစ္ေဆး၀ါးမွရရွိသည့္ အက်ဳိးအျမတ္ မ်ားမွာလည္း ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈမ်ား၊ အဂတိလိုက္စားမႈ မ်ားႏွင့္ တရား၀င္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ေစ်းကြက္မ်ားကို သက္ေရာက္မႈမ်ားစြာ ရွိေန ပါေၾကာင္း။ ကမၻာ့မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈမွာလည္း အသက္(၁၅)ႏွစ္မွ (၆၄)ႏွစ္အၾကား မူးယစ္ေဆး၀ါးစြဲလန္းေနသူဦးေရ (၁၆)သန္းမွ (၃၅)သန္း အၾကား ရွိေနမႈကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါး အစီရင္ခံစာ၌ ေတြ႕ရွိရပါေၾကာင္း။

ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထုတ္လုပ္မႈပေပ်ာက္ ေရးႏွင့္ သံုးစြဲမႈ ပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ႏွစ္ခုျဖင့္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၿပီး တားဆီးႏွိမ္နင္းေရးႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈအပိုင္းတြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဆိုင္ရာ မႈခင္းမ်ားအား ထိေရာက္စြာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္အတြက္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ပေပ်ာက္ေရး ဌာနကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါး တားဆီးႏွိမ္နင္းေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ အျဖစ္ ျပင္ဆင္တိုးခ်ဲ႕ ဖြဲ႕စည္းတာ၀န္ ေပးခဲ့ပါေၾကာင္း။

မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈကို စနစ္တက်ကုသႏိုင္ေရးအတြက္ ေဆးကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ား အေနျဖင့္ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက မူးယစ္ေဆးစြဲကုသေရးဌာနႀကီး ၂၆ ခုႏွင့္ ဌာနငယ္ ၄၇ ခု တို႔ကို ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါေၾကာင္း၊ မက္သာဒုန္း အစားထိုးတိုက္ေကၽြးမႈ အစီအစဥ္အရ မက္သာဒုန္းတိုက္ေကၽြးသည့္ဌာန ၄၁ ခုကို မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈမ်ားသည့္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ဖြင့္လွစ္ ေဆာင္ရြက္ထားရွိၿပီး ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ စခန္းအေျချပဳ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ လူမႈ၀န္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးစခန္း(၁၂)ခုကုိ ဖြင့္လွစ္ထားရွိၿပီး ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

မူးယစ္ေဆး၀ါးမႈခင္းမ်ားသည္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ဂိုဏ္းဖြဲ႕က်ဴးလြန္မႈခင္းမ်ား၏ သေဘာ သဘာ၀ျဖစ္သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားအေနျဖင့္ အိႏိၵယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ဗီယက္နမ္၊ ႐ုရွား၊ လာအို၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ ကိုရီးယား၊ အေမရိကန္တို႔ႏွင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ သေဘာတူညီခ်က္ MoU မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါေၾကာင္း၊ မူးယစ္ ဗဟိုအဖြဲ႕အေနျဖင့္ အစိုးရသစ္ လက္ထက္တြင္ တစ္ဖက္မွ မူးယစ္ေဆး၀ါး တားဆီးႏွိမ္နင္းေရး စစ္ဆင္ေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနသကဲ့သို႔ မူးယစ္ေဆး၀ါးအႏၲရာယ္ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ ျမင့္မားလာေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ယခုႏွစ္တြင္လည္း မူးယစ္ေဆး၀ါး တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္း အထူးစီမံခ်က္ကို ဇုန္(၃)ဇုန္သတ္မွတ္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေမ ၂၆ ရက္မွ ဇြန္ ၂၆ ရက္ထိ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါေၾကာင္း။

မူးယစ္ဗဟိုအဖြဲ႕အေနျဖင့္ အဆိုပါစီမံခ်က္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ား စသည့္ လူမႈေရးကြန္ရက္မ်ားကို အျပည့္ အ၀ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာေရးကို ဖိတ္ေခၚေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။

ဆက္လက္၍ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ထံမွ ေပးပို႔သည့္ သ၀ဏ္လႊာ ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ မႈခင္းမ်ားဆိုင္ရာ႐ံုးမွ Country Manager Mr. Jochen Wiese က ဖတ္ၾကားသည္။

ထို႔ေနာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ မူးယစ္ေဆး၀ါးအလြဲသံုးမႈႏွင့္ တရားမ၀င္ေရာင္း၀ယ္မႈ တိုက္ ဖ်က္ေရးေန႔ အထိမ္းအမွတ္ (၁၈)ႀကိမ္ေျမာက္ ၀တၳဳတို၊ ေဆာင္းပါး၊ ကဗ်ာ၊ ေတးသီခ်င္း၊ ဓာတ္ပံု ႏွင့္ကြန္ပ်ဴတာပိုစတာၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ပထမဆုရရွိသူ ၆ ဦးအား ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးကိုကိုက ဆုမ်ားခ်ီးျမႇင့္သည္။

ယင္းေနာက္ ဒုတိယသမၼတႏွင့္ တက္ေရာက္လာၾကသူမ်ားက မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ားအႏၲရာယ္တားဆီးကာကြယ္ေရးဗဟိုအဖြဲ႕၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ မွတ္တမ္းဗီဒီယိုကို ၾကည့္႐ႈၾကၿပီး (၁၈)ႀကိမ္ေျမာက္ ၀တၳဳတို၊ ေဆာင္းပါး၊ ကဗ်ာ၊ ေတးသီခ်င္း၊ ဓာတ္ပံုႏွင့္  ကြန္ပ်ဴတာပိုစတာၿပိဳင္ပြဲမ်ားတြင္ ဆုရရွိၾကသူမ်ားႏွင့္အတူ မွတ္တမ္းတင္ဓာတ္ပံု႐ိုက္ ၾကသည္။

ထို႔ေနာက္ ဒုတိယသမၼတ ေဒါက္တာစိုင္းေမာက္ခမ္းသည္ ကြန္ဗင္းရွင္းဗဟိုဌာန အ၀င္ မုခ္ဦး၌ခင္းက်င္းျပသထားသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား အႏၲရာယ္ တားဆီးကာကြယ္ေရးဗဟိုအဖြဲ႕၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ မွတ္တမ္းဓာတ္ပံုမ်ားကို ၾကည့္႐ႈ အားေပးသည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁ရက္မွ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ရက္အထိ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ဘ႑ာအျဖစ္ သိမ္းဆည္းထားေသာ ေငြေၾကး/ ပစၥည္းမ်ား၏ အေရအတြက္မွာ ျမန္မာ ေငြက်ပ္ ၅၀၈၇၀၇၅၈၁၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ (၆၇)စီး၊ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ (၆၁၂)စီးႏွင့္ အျခား ပစၥည္းမ်ား စုစုေပါင္းတန္ဖိုးေငြက်ပ္ ၁၂၃၁၃၂၆၈၀၁ ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၃-၂၀၁၄ခုႏွစ္ ဘိန္းစိုက္ရာသီ အတြင္း တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ဘိန္းခင္းဖ်က္ဆီးမႈ စုစုေပါင္းမွာ ၃၇၅၃၀ ဒသမ ၇၅ ဧက(၁၅၁၈၈ ဒသမ ၄၉ ဟက္တာ) ျဖစ္သည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း တပ္မေတာ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ မူးယစ္အထူးအဖြဲ႕တို႔မွ ဖမ္းဆီး ရမိသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးစာရင္းမွ ေကာက္ႏုတ္၍ ဇယားျဖင့္ သီးျခားေဖာ္ျပထားပါသည္။