ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်များအကြောင်း သိကောင်းစရာ အစီအစဉ်

 

မျိုးတွေဘယ်လောက်ပြောင်းပြောင်း မျိုးမပြောင်းနိုင်တဲ့အပိုင်းကို ဦးတည်ပြီး ကုသပေးနိုင်တဲ့ လူလုပ်ပဋိပစ္စည်းလို ဆေးဝါးတွေ ထွက်လာစရာရှိနေတဲ့အတွက် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါကို ရေရှည်မှာ လူသားတွေအနေနဲ့ နိုင်ကိုနိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။(ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး)

မြန်မာ့အသံနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားမှ စက်တင်ဘာ ၈ ရက် ည ၈ နာရီ သတင်းအပြီးတွင် ထုတ်လွှင့် ပြသခဲ့သည့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်ချက်များအကြောင်း သိကောင်းစရာအစီအစဉ်ကို ပြည်သူများသိရှိနိုင်ရန်အတွက် ပြန်လည်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

အစီအစဉ်မှူး။ ။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း ကိုဗစ်-၁၉ တတိယလှိုင်း ဖြစ်ပွားနေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာန ကျန်းမာရေးအသိပညာ မြှင့်တင်ရေးဌာနခွဲမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ဗီဇပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာရတဲ့အကြောင်းရင်းကို ပြောကြားပေးပါဦး။

ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုး။ ။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားစေတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်တွေဘယ်လိုစပြီး မျိုးပြောင်း လာသလဲဆိုတာကို ဒီနေ့ဆွေးနွေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်က ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို စဝင်တဲ့ ပမာဏကသိပ်မများနိုင်ပါဘူး။ ဗိုင်းရပ်စ်ကောင်ရေ ထောင်ဂဏန်း သို့မဟုတ် ရာဂဏန်း ခပ်များများ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ဝင်ပြီးရင် ဆက်ပွားများလာပြီး ဒုက္ခတွေပေးပါ တော့တယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကို ဖြစ်စေတဲ့ဗိုင်းရပ်စ် SARSCoV-2 က အခြားဗိုင်းရပ်စ်တွေထက်စာရင် ပွားတာ နည်းနည်းသက်သာပါတယ်။ တုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်တွေရဲ့ ပွားနှုန်းက သူ့ထက်ပိုပြီး ငါးဆလောက် ပိုများပါတယ်။ HIV ဗိုင်းရပ်စ်က SARS CoV-2 ထက် ၁၀ ဆပွားနှုန်းမြန်ပါတယ်။ ပွားနှုန်းနဲ့ မျိုးပြောင်းတာ မြန်လွန်းတဲ့အခါ HIV ကာကွယ်ဆေးဆိုတာ အခုအချိန်ထိ မထွက်နိုင်သေးတဲ့ အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် ပတ်ဝန်းကျင်က HIV ပိုးစတွေ့တာ အခုဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၃၀ လောက်ရှိပြီး HIV ကာကွယ်ဆေး မရရှိခဲ့သေးပါဘူး။

SARS-Cov-2 က တစ်နှစ်ကျော်ကာလ အတွင်းမှာ ကာကွယ်ဆေးတွေရလာတယ်ဆိုတာ သူ့ရဲ့ ပွားနှုန်းက ခုနက HIV ပိုးထက်စာရင် ပိုနည်း သလို မျိုးပြောင်းတဲ့နှုန်းက ပိုနှေးနေလို့ပဲဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါကကံကောင်းတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပြီး SARS-CoV-2 မှာ မျိုးပြောင်းတဲ့ နှုန်းက တစ်ကောင်ကနေ အဆင့်ဆင့်ပွားလိုက်ရာက မျိုးဆက်ပေါင်း ၁၀ ခါလောက် ပြောင်းပြီးရင် တစ်ခါလောက် မျိုးထွန်းတာ(mutation)ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ မျိုးထွန်းတယ် မျိုးပြောင်းတယ် ဆိုတာက မူလမျိုးဗီဇ copyနဲ့မတူပါဘူး။ မျိုးထွန်းပြီးရင် ဆက်လက် ကူးစက်ဖို့ အသုံးမဝင်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်လည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်သွားတယ်။ ဒီလိုအရေးမကြီးတဲ့ မျိုးပြောင်း တာတွေက အများစုရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအထဲကမှ ထူးထူးချွန်ချွန် ထွက်လာတဲ့ မျိုးထွန်းတာ (mutation)တွေက ကျွန်တော်တို့ကို ဒုက္ခပေးမယ့် မျိုးဗီဇတွေအဖြစ်နဲ့ ပြောင်းလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။

သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ခန့်မှန်းထားတာက လူတစ်ယောက်ဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ပိုးရှိပြီဆိုရင် သန်းပေါင်း တစ်သောင်းလောက် ဗိုင်းရပ်စ်အကောင်ရေ ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါတွေက တစ်ချိန်လုံး ပွားနေတယ်။ သေချာတာက မျိုးဆက် ၁၀ ဆက်မှာ တစ်ကောင်ပွားနှုန်းနဲ့ဆိုရင် လူတစ်ယောက် မှာ တစ်ရက်ကို မျိုးပြောင်းနိုင်တဲ့ပမာဏက တစ်ဘီလီယံလောက်ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတစ်ယောက် ရောဂါဖြစ်ပြီဆိုတာနဲ့ ဒီလူရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ မျိုးပြောင်းတာရှိနေပြီဆိုတာ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မျိုးပြောင်းတိုင်း အရေး မကြီးပါဘူး။

ရောဂါ ဆက်လက်ကူးစက်ရာမှာ၊ ကာကွယ် ကုသရာမှာ ဘာမှထူးထူးခြားခြားပိုပြီး အရေးပါ မလာဘူး။ ဒါပေမယ့် သန်းထောင်ပေါင်းများစွာ၊ ဘီလီယံထောင်ပေါင်းများစွာ ပြောင်းလာတဲ့ အခါ ထူးထူးခြားခြား အစွမ်းထက်သွားတာရှိနိုင်ပြီး ဒါမျိုးတွေက ဒုက္ခပေးနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး ပြောင်းတာတွေ အထဲကနေပြီး “အယ်လ်ဖာ'၊ 'ဘီတာ'၊ “ဂါမာ”၊ “ဒယ်လ်တာ”ကနေ နောက်ဆုံး “ဃ” အထိ အစွမ်းထက်တဲ့ မျိုးပြောင်းတာတွေ ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မျိုးပွားတဲ့အကြိမ်ရေ ဘီလီယံ၊ ထရီလီယံလောက်ဖြစ်ပြီးမှ အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ မျိုးပြောင်းမှု နည်းနည်းလောက်ပဲပေါ်လာတယ်ဆိုတာ အားသာတဲ့အချက် ဖြစ်ပါတယ်။

နောက် SARS-Cov-2 ဗိုင်းရပ်စ်မှာ မျိုးပြောင်းတာ မှန်/မမှန် စစ်ပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခု ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်က မျိုးပြောင်းချင်တိုင်း ပြောင်းလို့မရတာကို သိရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်မှုနှုန်းများလွန်းပြီး ဗိုင်းရပ်စ်တွေပွားလွန်းတဲ့အခါ မျိုးပြောင်း မှုတွေ ဖြစ်လာတာက ရှောင်လွှဲ လို့မရတာဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေများများ ကူးစက် လေလေ မျိုးပြောင်းတာတွေ ဆက်တိုက် ဆက်တိုက် ရင်ဆိုင်ရလေလေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်မှုနှုန်းနည်း သွားတာနဲ့အမျှ မျိုးပြောင်းနိုင်မှု အခွင့်အလမ်းက နည်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ မျိုးပြောင်းတာတွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုနေတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်း ပညာရှင်တွေ၊ သုတေသနပညာရှင်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ကွန်ရက်(Network)တွေ လုပ်ထားပါတယ်။ ဒီထဲတစ်ခုက GISAID (Global Initiative on Sharing Avian Influenza Data) cecaTolosafiri GISAID Database ထဲမှာ SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မူရင်းနဲ့ မျိုးပြောင်းတဲ့ မျိုးကွဲတွေကို စနစ်တကျ မှတ်တမ်းတင် ထားပါတယ်။ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက SARSCOV-2 မှ Gene ၁၅ ခုလောက်ရှိပါတယ်။ လူ့ရဲ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဗိုက်မအီမသာဖြစ်တာ၊ ဝမ်းပျက် ဝမ်းလျှောဖြစ်တဲ့ ဗက်တီးရီးယားပိုး E.coli ကတောင် Gene ပေါင်း ၃၀၀၀ လောက်ရှိတယ်။ လူသားဆဲလ် တစ်ခုမှာ Gene ပေါင်း ၂၀၀၀၀ လောက်ရှိပါတယ်။

SARS-Cov-2 ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ပထမဆုံး Genomic Sequence က GISAID Database ထဲမှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်မှာကတည်းက ရှိတယ် လို့သိရပြီး အခြားမျိုးကွဲတွေရဲ့ Genomic Sequence တွေကို တောက်လျှောက်မှတ်တမ်းတင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ “” လို မျိုးပြောင်းတာ သူ့ရဲ့ Genomic Sequencing က GISAID ထဲမှာရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သုတေသန ပညာရှင်တွေက နိုင်ငံခြားက ဝင်ရောက်လာတယ်၊ ကူးစက်မှုနှုန်းလည်း မြန် တယ်၊ ဘယ်လိုပိုးမျိုးလဲ သိချင်တဲ့အခါ အဲဒီ ဓာတ်ခွဲနမူနာကိုယူပြီး Genomic Sequencing လုပ်ပြီး GISAID လို နေရာမျိုးတွေကို ပို့ပြီး အဲဒီမှာရှိနေတဲ့ Genomic Sequence တွေနဲ့ တိုက်ဆိုင် ကြည့်ရပါတယ်။ ကိုယ်တွေပို့တဲ့ ဓာတ်ခွဲနမူနာရဲ့ Genomic Sequencing က GISAID မှာရှိတဲ့ “မြူရဲ့ Sequence နဲ့တူရင် မြန်မာနိုင်ငံကို 'ပျူ'ရောက်ပြီလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ “ကပ်ပါ” ရဲ့ Genomic Sequence နဲ့တူရင် “ကပ်ပါ”၊ “ဒယ်လ်တာရဲ့ Genomic Senquence နဲ့တူရင် “ဒယ်လ်တာ” ရောက်ပြီလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ။

ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်အချိန်နဲ့ ဘယ်သူတွေမှာ ရောဂါဘယ်လောက် ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ Epidemiological Surveillance Data တွေကို ကူးစက်ရောဂါ၊ ကပ်ရောဂါဆိုင်ရာ ပညာရှင်တွေ က တင်ပြနေတဲ့အချိန်မှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲတာတွေကို စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုနေတဲ့ ဓာတ်ခွဲခန်း ပညာရှင်တွေနဲ့ သုတေသန ပညာရှင်တွေ ပါဝင်တဲ့ Laboratory Surveillance လုပ်ငန်းက ဓာတ်ခွဲနမူနာတွေယူပြီး Genomic Sequencing လုပ်ပြီး GISAID Genomic Database တွေနဲ့တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးပြီး တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးပြီး တွေ့ရှိရတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုး ဗီဇပြောင်းလဲမှုတွေကို အများပြည်သူ သိရှိသတိပြု နိုင်ရေးထုတ်ပြန် ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆေးသုတေသနဦးစီးဌာနနဲ့ တပ်မတော်ဆေးသုတေသနတပ်ဖွဲ့တို့က ဒီလုပ်ငန်း တွေကို အဓိကလုပ်ပေးနေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ “ဒယ်လ်တာ” က ဘယ်နှယောက်၊ ကပ်ပါ” က ဘယ်နှယောက်ဆိုပြီး ထုတ်ပြန်နိုင်တာ ဒီလို သုတေသနပညာရှင်တွေရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့် ဖြစ်ပါ Sušil alempe Epidemiology Surveillance လို တစ်ဖက်က Laboratory Surveillance က သိပ်အရေးကြီးပါတယ်။ ။

မျိုးဗီဇတွေ ဘယ်လိုပဲပြောင်းနေပါစေ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကရှိနေပါတယ်။ Astra Zeneca (COVISHIELD) ဆိုရင် ဒယ်လ်တာ အပေါ်မှာ ရောဂါကာကွယ်နိုင်မှုအနေနဲ့ ၆၇ ရာခိုင်နှုန်း အထိကို ထိရောက်မှုရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ရောဂါပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားမှု၊ ဆေးရုံတက်ရောက် ကုသရမှုတွေကို ၉၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ သုတေသန တစ်ခုက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သုတေသနတစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကွာခြားမှု ရှိနိုင်ပါတယ်။ မျိုးပြောင်းသွားလည်း ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကရှိနေတုန်း ဆိုတာ ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့နေရပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်တွေက များသောအားဖြင့် မျိုးပြောင်းရင် လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို အများဆုံးထိတွေ့ ဝင်ရောက်ရတဲ့ အပိုင်းဖြစ်တဲ့ ဆူးချွန်မှာ ပြောင်းတာများပါတယ်။ ဆူးချွန်ရဲ့ တည်ဆောက်ပုံကို ကွက်တိတုံ့ပြန်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်းကို ထွက်ရှိအောင် ကာကွယ်ဆေးကို ထုတ်လုပ်ရတာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီလိုထွက်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်း Neutralizing Antibody နဲ့ ဒီဘက်က ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန် အသားဓာတ် Spike Protein Antigen ထိတွေ့တာက စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ ဒီ Antigen နဲ့ အုပ်နိုင်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း Neutralizing Antibody ကသော့ခလောက်နဲ့ သော့တံလိုပါ။ ဒီသော့ခလောက်ကို ဖွင့်ချင်ရင် ဒီသော့ချောင်းနဲ့မှ ဖွင့်လို့ရပါတယ်။ ဒါမှဒီရောဂါပိုးကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပါမယ်။

သွေးလွန်တုပ်ကွေးဖြစ်ထားရင် သွေးလွန်တုပ်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်အတွက် ထွက်တဲ့ပဋိပစ္စည်း ထွက်ချင်ထွက်မယ်၊ ကိုဗစ်-၁၉ အတွက် မရပါဘူး။ ကိုဗစ်-၁၉ အတွက်ဆိုရင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါရပြီး လို့ဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုဗစ်-၁၉ အတွက် သီးသန့်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေး ကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ထွက်လာတဲ့ ပဋိပစ္စည်းကမှ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန်ကို ကွက်တိလာပြီး အုပ်လို့ရပါတယ်။ ဆူးချွန်ကို ပဋိပစ္စည်းက များများအုပ်ထားလေလေ လူရဲ့ဆဲလ်ထဲကို ဝင်လို့ မရတော့လေလေ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဒီလို ပဋိပစ္စည်း Neutralizing Antibody တွေက ဗိုင်းရပ်စ် ရဲ့ ဆူးချွန်တွေကို အုပ်ထားလိုက်ရင် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ Killer Cell တွေက မှတ်မိသွားပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကို ဝိုင်းဝန်းဖျက်ဆီးလိုက်တော့ ဗိုင်းရပ်စ်က ဆက်ပြီးပွားလို့ မရတော့ပါဘူး။

မျိုးပြောင်းတာတွေကြောင့် ဆူးချွန်မှာတည်ဆောက်ပုံ ပြောင်းသွားတာနဲ့အမျှ ကာကွယ် ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုကိုလျော့ကျစေတာ၊ အရင်ကရောဂါဖြစ်ပြီးသားလူရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာထဲက ပဋိပစ္စည်းကို မျိုးပြောင်းထားတဲ့ပိုးက ရှောင်လွှဲ နိုင်စွမ်းရှိလာတယ်ဆိုတာ ဒီသဘောတရားတွေ

ကြောင့်ဖြစ်တာပါ။ လက်ရှိအနေအထားအရ မျိုးပြောင်းပေမယ့် အများကြီးပြောင်းသွားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်မှုက ရှိနေတုန်းဖြစ်ပါတယ်။

မျိုးအလွန်ပြောင်းသွားရင်တောင် ခန္ဓာကိုယ် ထဲမှာ အခြားခုခံအားစနှစ်တွေ ရှိသေးပါတယ်။ မွေးရာပါ ခုခံအားစနစ် (Innate Immunity) ဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးမထိုးပေမယ့်၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပြန်ကောင်းနိုင်တယ်ဆိုတာက မွေးရာပါ ခုခံအားစနစ်က အကာအကွယ်ပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မွေးရာပါ ခုခံအားစနစ်အားကောင်းဖို့ အိပ်ရေးဝစွာ အိပ်ပါ။ အာဟာရပြည့်ဝစွာ စားပါ ဆိုတာတွေကို အမြဲတမ်းပြောနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မွေးရာပါ ခုခံအားစနှစ်

လူသားတွေအနေနဲ့ ရှေ့မှာ ပလိပ်ရောဂါလို ကပ်ရောဂါဆိုးတွေ အများကြီးကြုံတွေ့ခဲ့ရပေမယ့် လူသားတွေ ဒါတွေကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတာက မိမိတို့ရဲ့ မွေးရာပါ ခုခံအားစနစ်တွေ ကြောင့်နဲ့ နောက်ပိုင်း ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ ဆေးသိပ္ပံပညာတွေ ခေတ်မီလာလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုပညာရပ်တွေကြောင့် ကျောက်ရောဂါလို ကူးစက်ရောဂါ တော်တော်များများကို ကမ္ဘာပေါ်က ပျောက်ကွယ်သွားအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အလွန်စိုးရိမ် ကြောက်လန့်နေစရာ မလိုပါဘူး။ လူသားတွေရဲ့ မွေးရာပါရှင်သန်နိုင်မှုနဲ့ သိပ္ပံပညာရပ်တွေ ကြောင့် ဒီရောဂါကြီးကို အားလုံး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ကျော်ဖြတ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက ကာကွယ်ဆေးတွေထုတ်လုပ်တဲ့ နေရာမှာ မူလဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ Gene ၁၅ မျိုးမှာ ဘယ်အရာက ဆူးချွန်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသလဲ။ ဘယ်အရာက ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အခွံကိုဖြစ်စေသလဲဆိုတဲ့ အသိပညာကို အသုံးပြုပြီး mRNA Vaccine လိုမျိုးတွေကို ထုတ်လာနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးဆက်ပွားစေတဲ့ Gene ကို မပါစေဘဲ ဆူးချွန်ပဲ ထွက်အောင်လုပ်တဲ့ Gene ကို mRNA Vaccine လိုမျိုး ကာကွယ်ဆေးမှာ ထည့်သွင်းပြီး လူကိုထိုးပေးလိုက်တဲ့အခါ လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဆူးချွန်တွေကို ထွက်စေပါတယ်။ ဒီဆူးချွန်တွေကို ခန္ဓာကိုယ်က မှတ်မိသိရှိပြီး နောက်ပိုင်း ပဋိပစ္စည်း Neutralizing antibodies တွေ ထွက်စေပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးပြောင်းတဲ့ အခါမှာ မျိုးပြောင်းတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ Gene ကိုယူပြီး ခေတ်ပေါ်ကာကွယ်ဆေးနည်းပညာတွေက မျိုးပြောင်းတာတွေအတွက် ပိုမိုထိရောက် တဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို ပြောင်းပြီးထုတ်လုပ် နိုင်တယ်ဆိုတာကို သတင်း ကောင်း ပေးလိုပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်က ဆူးချွန်မှာ မျိုးပြောင်းတဲ့ အပိုင်းက ပြောင်းမယ်၊ မပြောင်းတဲ့အပိုင်းက ကျန်ခဲ့ မယ်။ ဒီမပြောင်းတဲ့အပိုင်း(Mutation Resistant Part)ကို ဦးတည်ပြီး လူလုပ်တဲ့ ပဋိပစ္စည်း (Monoclonal Antibody)တွေ ထုတ်လုပ်လာပါတယ်။ ဒါမျိုးတွေက အခု တော်တော်လေး ခေတ်စားလာပါတယ်။ မေလ၂၆ ရက်က Sotrovimab ဆိုတဲ့လူလုပ် ပဋိပစ္စည်း ဆေးတစ်မျိုးကို အမေရိကန်နိုင်ငံ FDA က အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်ပေးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။

၈၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျစေ

ဒီပဋိပစ္စည်းဆေးက ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ မျိုးမပြောင်းတဲ့အပိုင်းကို ထိန်းချုပ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ကို ဆက်ပြီး မပွားနိုင်အောင် လုပ်ပေးတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒီဆေးကရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် မဖြစ်ပွားသေး တဲ့၊ အတော်အသင့်ရောဂါပြင်းထန်ပြီး အောက်ဆီဂျင်ရှူးစရာ မလိုသေးတဲ့လူနာတွေမှာ ရောဂါ ဆက်လက် ပြင်းထန်ကာ ဆေးရုံတက်ရအောင်ဖြစ်တာနဲ့ သေဆုံးမှုဖြစ်လာ နိုင်တာတွေကို ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျနိုင် စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိ မျိုးပြောင်းနေတယ် ဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေအားလုံးအတွက် ထိရောက်မှုရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုဆေးမျိုးတွေ ပေါ်လာပါပြီ။

အချုပ်အားဖြင့် ဗိုင်းရပ်စ်က မျိုးတွေဘယ်လောက်ပဲပြောင်းပြောင်း အလွန့်အလွန်ဆိုးရွားတဲ့ မျိုးပြောင်းတာ မထွက်သေးပါဘူး။ ကာကွယ်ဆေး တွေကလက်ရှိမှာ ထိရောက်နေပါတယ်။ မျိုးပြောင်း တာနဲ့အမျှ လိုက်ပြီးပြောင်းလို့ရတဲ့ ခေတ်ပေါ်ကာကွယ်ဆေး နည်းပညာတွေ ရှိနေပါတယ်။ မျိုးတွေ ဘယ်လောက်ပြောင်းပြောင်း မျိုးမပြောင်းနိုင်တဲ့ အပိုင်းကို ဦးတည်ပြီး ကုသပေးနိုင်တဲ့ လူလုပ်ပဋိ ပစ္စည်းလို ဆေးဝါးတွေ ထွက်လာစရာရှိနေတဲ့အတွက် ဒီဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါကို ရေရှည်မှာ လူသား တွေအနေနဲ့ နိုင်ကိုနိုင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးပြောင်းတယ်ဆိုတာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကိုဝင်ပြီးမှ ပြောင်းလို့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ကပ်နိုင်၊ ပွားနိုင်၊ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိတဲ့ ပဋိပစ္စည်းကို ရှောင်လွှဲနိုင်၊ ရောဂါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့အစွမ်းတွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲ ရောက်ပြီးမှ သူက လက်စွမ်းပြ လို့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေဖြစ်

ဒါကြောင့် ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းတွေဖြစ်တဲ့ Mask တပ်တာ၊ လက်ဆေးတာ၊ ခပ်ခွာခွာနေတာ၊ လေဝင်လေထွက်ကောင်းတဲ့ အခန်းတွေမှာနေတာ၊ လူစုလူဝေးရှောင်ကြဉ်တာတွေ လုပ်ထားရင် သူကဝင်လို့မရပါဘူး။ ဒါတွေက အလွန်ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံခြင်း၊ ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာခြင်းတွေကို ပူးတွဲကျင့်သုံးရင် သူဝင်ရောက် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်တဲ့ လူဦးရေက အတော်ကို နည်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်ခံရသူ နည်းလေ ဗိုင်းရပ်စ်က ဆက်တိုက် ဆတိုးပွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ နည်းလေ၊ မျိုးပြောင်းလို့ မရလေ ဖြစ်ပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်းနဲ့ ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာခြင်းက မျိုးပြောင်းတာ တွေကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်နိုင်တဲ့အပြင် ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးပါ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ ပြတ်သွားနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းအထိ ရှိပါတယ်။ ကူးစက်တဲ့လူ နည်းတာနဲ့အမျှ မျိုးပြောင်း နိုင်စွမ်းနည်းမယ်။ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ထိရောက်မှုက ပိုပြီးအားကောင်းလာမယ်။ ဒါဆို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကမ္ဘာကိုပတ်ပြီး ဒုက္ခပေးနေတဲ့ ကပ်ရောဂါကြီးအဆင့်ကနေ တဖြည်းဖြည်း လျော့ကျလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

ထက်လျှံ