ဝိသာခါတန္ေဆာင္း၊ ဒဂုံသီရိ ေဘးမဲ့ကန္ႀကီးႏွင့္ အျခားေသာယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာမ်ားကုိ ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည့္ ရက္ ၁၀၀

သာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနမွာ အမ်ားျပည္သူ စိတ္ဝင္စားမႈအမ်ားဆုံးက ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ သုံးရပ္ကလည္း သာသနာေရးရာ၊ ဝိနိစၦယေရးရာ၊ ပညာေရးရာဆုိၿပီး သုံးခုရွိပါသည္။

“ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ဓမၼေတြကို သင္ၾကားေပးတဲ့ အဆင့္ဆင့္ပညာေရးစနစ္ ပါဝင္သလုိ အမ်ားျပည္သူနဲ႕ သက္ဆုိင္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္လည္းပါဝင္ပါတယ္။ သာသနာေရးဘက္အပိုင္းမွာ ဝိသာခါတန္ေဆာင္းျပဳျပင္သလိုပဲ သာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနက စီမံကြပ္ကဲတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္ အအုံေတြ၊ ေက်ာင္းေတြစတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဘက္ကေနၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲရတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း အဆင့္အလိုက္ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုတင္ျပ၊ ဘတ္ဂ်က္ေတာင္းခံၿပီး ျပဳျပင္မြမ္းမံ ထိန္းသိမ္းသြားဖုိ႕အတြက္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္”ဟု သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနက လုပ္ေဆာင္မည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအႀကီးစားျပဳျပင္မြမ္းမံ

သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသည္ လက္ရွိတြင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ကာလက ဆ႒သံဂါယနာတင္ရန္ မဟာပါသနာ႔ လိုဏ္ဂူကိုတည္ေဆာက္ခဲ့ရာတြင္အတူပါဝင္လာခဲ့သည့္ ေရွးေဟာင္းသမိုင္းဝင္ အေဆာက္အအုံတစ္ခုျဖစ္သည့္ ကမၻာေအးကုန္းေျမေပၚရွိ ဝိသာခါ တန္ေဆာင္းကုိ အႀကီးစား ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က ေငြက်ပ္ ၈၄၇ သိန္းေက်ာ္ခြင့္ျပဳထားေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အဆိုပါဝိသာခါတန္ေဆာင္းအား အႀကီးစားျပဳျပင္မြမ္းမံရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ရပ္ေဝးမွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သုိ႕ မေရာက္ဖူးသူမ်ား၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား ဘုရားဖူးလာေရာက္ပါက အခမဲ့တည္းခုိေနထုိင္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ လူဦးေရ ၂၀၀ အထိ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းခိုႏိုင္ရန္ ျပဳျပင္ေပးလ်က္ရွိျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအေဆာက္အအုံသည္ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္လာသည္ႏွင့္အမွ် ယိုယြင္းပ်က္စီးလာျခင္းေၾကာင့္ အေဆာက္အအုံ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေစရန္ အတြက္ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဝိသာခါတန္ေဆာင္း တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဗဟိုသံဃာ့ဝန္ေဆာင္အစည္းအေဝး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာသင္ၾကားမႈ ဗဟိုႀကီးၾကပ္ေရးအဖြဲ႕အစည္းအေဝး၊ ေထရဝါဒဗုဒၶသာသနာျပဳရဟန္းေတာ္၊ သင္တန္းမ်ားသို႔ ၾကြေရာက္လာသည့္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား သီတင္းသုံးၾကေၾကာင္း သိရသည္။

ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းဝင္ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီး

ထိုသို႔ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအား ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ားျပဳလုပ္ လ်က္ရွိသည့္အျပင္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္သည့္ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီးကိုလည္း ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ယင္းဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးသည္ ကမၻာေအးကုန္းေျမ၏ အေနာက္ဘက္အျခမ္းတြင္တည္ရွိၿပီး အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ ၁၅ ဧကခန္႕ က်ယ္ဝန္းေၾကာင္း သိရသည္။

ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီးတြင္ ကန္ငါးကန္ရွိၿပီး ေရွး ယခင္က ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔တိုင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ား ျပည္သူမ်ား၊ ဝတ္အသင္းအဖြဲ႕မ်ားက ဇီဝိတဒါနသက္လႊတ္ ကုသိုလ္ယူငါးလႊတ္ပြဲမ်ား အစဥ္အလာမျပတ္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည့္ ေဘးမဲ့ကန္ႀကီးျဖစ္သည္။

ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးအား ျပန္လည္ဆည္ဖို႔ရျခင္းသည္ ႏွစ္ကာလၾကာလာသည္ႏွင့္အမၽွ ႏုန္းပို႔ခ်မႈမ်ားလာျခင္းေၾကာင့္ ကန္ႀကီး၏ေရအနက္သည္ ေလးေပငါးေပခန္႔အထိ တိမ္ေကာသြားခဲ့သည္။ အဆုိပါ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးတြင္ ငါးအေကာင္္းေရ သိန္းသန္းခ်ီရွိၿပီး ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ အျခားေနရာသို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားရွိေၾကာင္း သိရသည္။ လက္ရွိ ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိရာတြင္ ယခင္ကရွိခဲ့ သည့္ ေပအနက္အတိုင္း ၁၂ ေပမွ ၁၅ ေပအထိျဖစ္ေအာင္တူးေဖာ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးအား ျပန္လည္တူးေဖာ္ရန္အတြက္ က်ပ္သိန္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္အထိ အကုန္အက်ခံကာ ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းဝင္ လုပ္ငန္းေဆာင္႐ြက္မႈ တစ္ခုအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

“ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးကို အခုရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္းကာလ အတြင္းမွာ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိ အလွဴရွင္ေတြရဲ႕ လွဴဒါန္းေထာက္ပံ့မႈနဲ႕ လုပ္တာရွိပါတယ္။ အလားတူပဲ ႏုိင္ငံရဲ႕ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဆုိရင္လည္း ဒီလုိထိန္းသိမ္းဖို႔ လုပ္ငန္းေတြရွိရင္ သာသနာေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ငန္းတာဝန္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီး အလႉေငြနဲ႔ထိန္းသိမ္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဝိသာခါတန္ေဆာင္း။ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးတုိ႕အား ျပဳျပင္မႈမ်ား အျပင္ အျခားေသာ ထိန္းသိမ္းရန္လိုအပ္သည္မ်ားရွိပါကလည္း သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာနက ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက ေျပာသည္။

ဖ်က္သိမ္းလိုက္၊ ျပန္ဖြင့္လိုက္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္

လက္ရွိ သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနေအာက္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းေပါင္း ၁၅၆၈ ေက်ာင္းအထိရွိၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ကေလးမ်ား၊ မိဘမဲ့ကေလးမ်ား အပါအဝင္ စုစုေပါင္း သုံးသိန္းေက်ာ္အထိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားလ်က္ရွိသည္။ အဆိုပါေက်ာင္း မ်ားတြင္ လုပ္အားေပးေနသည့္ ဆရာ ဆရာမအေရအတြက္မွာ ၇၇၀၀ ေက်ာ္ ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္ကုိ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရလက္ထက္က ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အေျခခံပညာဦးစီးဌာနေအာက္ရွိ ဌာနစိတ္တစ္ခုအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းသင္ၾကားခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရလက္ထက္တြင္မူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာ ေရးစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ၁၉၈၉၊ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္မူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၊ ဆင္းရဲသည့္ ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသားမိဘမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးစနစ္ကုိ ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ထုိသုိ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးစနစ္သည္ ဖြင့္လွစ္လုိက္၊ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ျဖင့္ မတည္မၿမဲရွိေနသည့္အျပင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားတြင္ လုပ္အားေပးသင္ၾကားေပးေနသည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားအား လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးသည္လည္း ကုန္ေစ်းႏႈန္းအေျခအေနႏွင့္ စီးပြားေရးအေျခအေနတို႔ေၾကာင့္ လုံေလာက္မႈမရွိဘဲ လက္ရွိ လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးအျဖစ္ ေပးအပ္ခဲ့ရာတြင္လည္း မူလတန္းျပအဆင့္ကုိ တစ္လလွ်င္ ေငြက်ပ္ ၃၆၀၀၀၊ အလယ္တန္းျပအဆင့္ကုိ ေငြက်ပ္ ၄၁၀၀၀၊ အထက္တန္းျပအဆင့္ကို ေငြက်ပ္ ၄၅၀၀၀ သာ ခ်ီးျမႇင့္ေထာက္ပံ့ေပးထားႏိုင္ခဲ့ၿပီး အဆိုပါေထာက္ပံ့သည့္ လစာပမာဏမွာ မုန္႔ဖိုးမၽွေလာက္သာ ရွိသည္။

ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ အစိုးရအေျခခံ ပညာေက်ာင္းမ်ားသို႔ ႀကိဳးစားေျပာင္းေ႐ႊ႕မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ယင္းသုိ႕ ေျပာင္းေရႊ႕သြားရမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက “ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း ဆရာ ဆရာမျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ သင္တန္းအဆင့္ဆင့္ကို တက္ရပါတယ္။ ဆရာျဖစ္သင္တန္းေတြကို TTC မွာ တက္ရပါတယ္။ ၿပီးမွ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း ခန္႔ရတာျဖစ္ပါတယ္။ သင္ၾကားေပးေနတဲ့အထဲမွာ ဘြဲ႕ရလည္း ပါတယ္။ ၁၀ တန္းေအာင္ေတြလည္း ပါတယ္။ ၁၀ တန္းမေအာင္တဲ့ လုပ္အားေပးဆရာ ဆရာမေတြလည္းပါပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာဆရာအတတ္သင္သိပၸံေတြ၊ ေကာလိပ္ေတြတက္ဖို႔အတြက္မွာေတာ့ အမ်ားစုက ကန္႕သတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ဘြဲ႕ပါရလုိ႕ သင္တန္းေပးလိုက္တဲ့အခါမွာ၊ သင္တန္းၿပီးတဲ့အခါမွာ သူတို႔က အစုိးရ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကုိ ႀကိဳးစားေျပာင္းေရႊ႕သြားလုိ႕ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းေတြမွာေတာ့ သင္တန္း မတက္ရေသးတဲ့၊ ဘြဲ႕မရေသးတဲ့ ဆရာ ဆရာမအခ်ိဳ႕သာ က်န္ခဲ့တဲ့ အခက္အခဲလည္း ႀကဳံေတြ႕ေနရပါတယ္” ဟု လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေန သည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား၏ အခက္အခဲ ကို ရွင္းျပသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏မူအရ ယခင္က ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကုိ မူလတန္းလြန္အဆင့္ထိသာ သင္ၾကားမႈ ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း လုိအပ္ခ်က္အရ အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းမ်ားကုိ အလယ္တန္းအထိ တိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ မႏၱေလးမွ ေဖာင္ေတာ္ဦးေက်ာင္း၊ စေလေက်ာင္းႏွင့္ ရန္ကုန္မွ ေတာတုိက္ဓမၼရိပ္သာေက်ာင္းမ်ားအပါအဝင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္း ေျခာက္ေက်ာင္းကုိ အထက္တန္းေက်ာင္းအျဖစ္ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

“အထက္တန္းအဆင့္အထိ သင္ေပးေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေတြမွ ဆရာေတာ္ေတြက ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာင္းဆုိထားတာကေတာ့ ေျခာက္ေက်ာင္းရွိပါတယ္။ သူတို႔ေက်ာင္းေတြကို ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးအထက္တန္းေက်ာင္းအျဖစ္နဲ႔ တရားဝင္အသိအမွတ္ ျပဳေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုထားတာပါ။ ေက်ာင္းအေဆာက္အအုံ၊ ပရိေဘာဂအားလုံး သူတုိ႕က တာဝန္ယူပါတယ္။ ေက်ာင္းအမ်ားစုကေတာ့ ဆရာ ဆရာမ ေထာက္ပံ့ေၾကးကုိပဲ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန သို႕မဟုတ္ ႏုိင္ငံေတာ္က သို႔မဟုတ္ သာသနာေရးကေန တာဝန္ယူေပးဖို႔ တင္ျပတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခင္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေနအထားေတြရွိေနပါတယ္” ဟု ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးက ေျပာသည္။

လက္ရွိ တုိင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္အသီးသီးတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္း ၁၅၆၈ ေက်ာင္းရွိၿပီး အဆိုပါေက်ာင္းမ်ားမွာ တရားဝင္ ဖြင့္ထားသည့္ ေက်ာင္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနမွ သိရသည္။

အဆုိပါေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေပးေနသည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားအား ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ၃ ဒသမ ၄ ဘီလီယံအထိ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅-၂၀၁၆ တြင္လည္း ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားမွ ဆရာ ဆရာမမ်ားအတြက္ လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးသည္ လက္ရွိ စီးပြားေရးအေျခအေနအရ လုံေလာက္ရန္ အေတာ္ပင္ခက္ခဲေနျခင္းေၾကာင့္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္း ဆရာ ဆရာမမ်ားႏွင့္ တစ္ေျပးညီမဟုတ္လၽွင္ေသာ္မွ သင့္တင့္သည့္အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစရန္ တိုးျမႇင့္ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ထံ တင္ျပကာ ဘတ္ဂ်က္မွတစ္ဆင့္ ေထာက္ပံ့သြားရန္လည္း အစီအစဥ္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ထို႔အတူ အႏုပညာဦးစီးဌာနကလည္း သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္အျဖစ္ အႏုပညာဆိုင္ရာ သုေတသနစာတမ္းဖတ္ပြဲ၊ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားအား ျပည္သူလူထုသို႔ အခမဲ့ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ျခင္း၊ အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားအား အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းအပါအဝင္ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏ ရိုးရာတူရိယာ ပစၥည္းမ်ား ဆိုင္ရာ စာအုပ္ထုတ္ေဝျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။

အႏုပညာဆိုင္ရာ သုေတသန စာတမ္းတြင္ ေတးသီခ်င္းႏွင့္ ဇာတ္သဘင္မွ အခ်ိဳးေတးကဗ်ာမ်ားစာတမ္း၊ အႏုပညာ ဇာတ္သဘင္သမားစဥ္စာတမ္း၊ ဇာတ္ေဆာင္စ႐ိုက္ ဖန္တီးမႈ စာတမ္းတို႔ ပါဝင္သည္။ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားတြင္ အဆို၊ အငို၊ အေျပာစသည့္ စကားလုံး အားလုံးသည္ အခ်ိဳးေတးကဗ်ာ၏ အေရးအသားအတိုင္း သြားရသည္ ျဖစ္သျဖင့္ အႏုပညာရွင္မ်ား၊ ေတးသီခ်င္း စပ္ဆိုသူမ်ားအတြက္လည္း အလြန္ တန္ဖိုးရွိသည့္ စာတမ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္ ေၾကာင္း အႏုပညာဦးစီးဌာနက ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းအုံက ေျပာသည္။

“ အႏုပညာ ဇာတ္သဘင္သမားစဥ္ ဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာအဘိဓာန္ထဲမွာ သမားဆိုတာ ဘာကိုဖြင့္ဆိုထားသလဲ ဆုိရင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ျပဳေလ့ျပဳထရွိျခင္း၊ အေလ့အထတစ္ခုကို ေဆာင္႐ြက္ျခင္း ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ စဥ္ဆိုတာကေတာ့ တန္းစီျခင္းလို႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အႏုပညာမွာ အေလ့အထရွိတာေတြကို အစီအစဥ္အလိုက္ ေဖာ္ျပျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႕ရဲ႕ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အဆိုအကအေရးအတီး၊ အႏုသုခုမ ပညာ၊ ေခတ္ေဟာင္းပညာ စသျဖင့္ ဒါေတြကိုထိန္းသိမ္းမယ္။ ေဖာ္ထုတ္မယ္။ ၿပီးရင္ျမႇင့္တင္မယ္ဆိုတဲ့ ဦးတည္ခ်က္၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ လုပ္ငန္းတာဝန္ တစ္ခုပါပါတယ္။” ၎က ရွင္းျပသည္။

ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားကို အမ်ားျပည္သူသုိ႕ အခမဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ျခင္းသည္ စာတမ္းဖတ္ၾကားျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေနၿပီး ျမန္မာတုိင္းရင္းသားမ်ား၏ အဆုိ၊ အက၊ အေရး၊ အတီးမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္၊ ထိန္းသိမ္း၊ ျမႇင့္တင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ား အခမဲ့တင္ဆက္မႈ သည္ အမ်ားျပည္သူကို အပန္းေျပေစ မည့္အျပင္ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီး ကိုလည္း အမ်ားျပည္သူသိေစခ်င္သည့္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္အတြင္း ထည့္သြင္းထားခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

လက္ရွိတြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတုိ႕၏ ရိုးရာယသ္ေက်းမႈကုိ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ႐ိုးရာတူရိယာပစၥည္းမ်ားကို အႏုပညာဦးစီးဌာနက ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး ႐ိုးရာတူရိယာပစၥည္း ၂၉၉ မ်ိဳးအထိ ေတြ႕ရွိထားေၾကာင္း သိရသည္။

“အဲဒီ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ရိုးရတူရိယာ ၂၉၉ မ်ိဳးထဲကေန တူရိယာ ၄၇ မ်ိဳးကုိ စာအုပ္အျဖစ္နဲ႔ ထုတ္ေဝမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီရက္ ၁၀၀ အတြင္းမွာ စာအုပ္ထုတ္ေဝမယ္။ ထုတ္ေဝၿပီးရင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြ အားလုံးသိေအာင္၊ ေလ့လာမွတ္သားလုိ႕ရေအာင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာအျဖစ္ ထားရွိႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္သြားမွာပါ”ဟု အႏုပညာဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းအုံက ေျပာသည္။

လက္ဆင့္ကမ္းအေမြအျဖစ္ ထိန္းသိမ္းရမည့္ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ

သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန အႏုပညာဦးစီးဌာနေအာက္တြင္ ပန္တ်ာေက်ာင္း၊ ပန္းခ်ီပန္းပု ေက်ာင္းစသည္ျဖင့္ ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားလ်က္ရွိၿပီး အဆိုပါ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းေပါင္းကို အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္းဟု အမည္ေပးထားသည္။ ယင္း အႏုပညာအထက္ တန္းေက်ာင္းမွတစ္ဆင့္ ပန္းခ်ီပန္းပု ပညာမ်ား၊ ပန္တ်ာပညာမ်ားကိုလည္း သင္ၾကားေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

အႏုပညာ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ သင္ၾကားခ်ိန္ကို ႏွစ္ပိုင္းခြဲထားၿပီး နံနက္ပိုင္းတြင္ အတန္းပညာကိုလည္းေကာင္း၊ မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ အႏုပညာကိုလည္းေကာင္း အသီးသီးသင္ၾကားေပးလ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အႏုပညာ အထက္တန္းေက်ာင္းသုိ႕ တက္ေရာက္လိုသူမ်ားသည္ ခုနစ္တန္းေအာင္ပါက တက္ေရာက္ႏိုင္ၿပီး အႏု ပညာအထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ တက္ ေရာက္ေနသည့္ လူငယ္ လူ႐ြယ္မ်ား အေနျဖင့္လည္း ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီးတို႔ကိုလည္း လက္ဆင့္ကမ္းအေမြ အျဖစ္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားရန္ လည္း အေရးႀကီးေပသည္။

အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ စိတ္ေရာကုိယ္ပါ စိတ္ခ်မ္းေျမ႕စြာ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္လည္း ယင္းေက်ာင္းတြင္ တက္ေရာက္ေနသည့္ လူငယ္လူ႐ြယ္မ်ားအတြက္ အေျခခံအေဆာက္အအုံမ်ား အဆင့္ျမွင့္တင္ျခင္းမ်ားကုိ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္အျပင္ ျမန္မာ့ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ယခုထက္မက ပိုမိုထြန္းကားလာေစေရးအတြက္ ဆက္လက္ ေဆာင္႐ြက္သြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းႀကီး

ယင္းသို႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားအျပင္ ကမၻၻာ့မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္တင္သြင္းျခင္းႏွင့္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ရရွိထားခဲ့သည့္ အထိမ္းအမွတ္လိုဂိုကိုလည္း စိုက္ထူႏိုင္ရန္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ကမၻာတစ္ဝန္းတြင္ရွိသည့္ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္မ်ားကို ယူနက္စကို၏ ႀကီးၾကပ္မႈႏွင့္အတူ ကမၻာ့မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ အစဥ္အစဥ္မ်ားကုိ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသည္လည္း ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အထင္ကရေနရာမ်ားအား မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ စာရင္းတင္သြင္းႏိုင္ရန္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ ကုသိုလ္ေတာ္အား မွတ္တမ္းအေမြ အႏွစ္စာရင္းဝင္ျဖစ္လာေရး တင္သြင္းခံခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ႏုိင္သည္မ်ားကုိ စာရင္းျပဳစုကာ တင္သြင္း မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္လည္း ပုဂံေညာင္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ျမေစတီေက်ာက္စာ (ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ)အား ယူနက္စကိုက ကၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္အျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳေပးခဲ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသည္ ယခင္က မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ခဲ့ သည္မ်ားကို လိုဂိုစိုက္ထူျခင္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္မည္ျဖစ္သည့္အျပင္ ပုဂံ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕ ေရႊစည္းခုံေစတီေတာ္ႀကီး၏ ရင္ျပင္ရွိ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းႀကီးကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တတိယေျမာက္ ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ျဖစ္လာေရး လ်ာထားတင္သြင္းသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ယင္းသို႔လ်ာထားတင္သြင္းမႈကို သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန၏ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္ကာလအတြင္း ေဆာင္႐ြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အႏုပညာဦးစီးဌာနမွ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ဦးထြန္းအုံက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အဆိုပါ ေ႐ႊစည္းခုံေစတီေတာ္ႀကီး၏ ရင္ျပင္ရွိ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းႀကီးသည္ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီး လွဴဒါန္းခဲ့သည့္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးျဖစ္ၿပီး ယင္း ေခါင္းေလာင္းအား ဘာသာသုံးမ်ိဳးျဖင့္ ေရးထိုးထားေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ျပတိုက္မ်ားအဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္း

သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန၏ ျပတိုက္မ်ား အဆင့္ျမႇင့္တင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေနအိမ္ျပတိုက္ (ရန္ကုန္) ထိန္းသိမ္းမြမ္းမံျခင္းလုပ္ငန္းကို Steel Structure မွန္နံရံျဖင့္ ေဘးပတ္လည္မွ လူသြားလမ္းျပဳလုပ္ကာ ေမာ္ေတာ္ကားျပခန္းမ်ားတည္ေဆာက္ျခင္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနအိမ္ျပတုိက္ အေဆာက္အအုံပိုင္း ႀကံ႕ခိုင္ေရးေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊ ေလးခန္းတြဲ ႏွစ္ထပ္ဝန္ထမ္းအိမ္ရာ ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ လုံၿခဳံေရး အတြက္ CCTV ကင္မရာတပ္ဆင္ျခင္း၊ မီးသတ္စနစ္မ်ား တပ္ဆင္ျခင္းႏွင့္ ဝင္းအတြင္း လၽွပ္စစ္မီးမ်ားသြယ္တန္းျခင္း စသည္ျဖင့္ အဆင့္ျမႇင့္တင္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ထိုသို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေနအိမ္ျပတုိက္အား အဆင့္ျမွင့္တင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္သည့္အျပင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ မႏၱေလးယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္႐ြက္ျခင္းအတြက္ မႏၱေလး ပတ္ဝန္းက်င္ ေခတ္အဆက္ဆက္ႏွင့္ ရတနာပုံေခတ္ ျပခန္းမ်ား၊ လက္မႈအႏုပညာပစၥည္းမ်ားကို မီးအလင္းေပးမႈႏွင့္ ေပါင္းစပ္၍ ျပန္လည္ခင္းက်င္းကာ ဖြင့္ပြဲ ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ိဳးသား ျပတိုက္ဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ဦးလြင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရာတြင္ သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန တစ္ခုတည္းကသာ တာဝန္ရွိသည္မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မွသာ ေရရွည္တည္တံ့မည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိတြင္လည္း အမ်ိဳးသားစာၾကည့္တိုက္တြင္ စုေဆာင္းထားရွိေသာ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ စာေပ အေမြအႏွစ္မ်ားျဖစ္သည့္ ေပ၊ ပုရပိုက္မ်ား ေရရွည္တည္တံ့ေစေရးအတြက္ ဒီဂ်စ္တယ္ပုံစံသို႔ ေျပာင္းလဲသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ိဳးသားစာၾကည့္တုိက္ ဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။

ထုိ႕ျပင္ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈသည္လည္း ထိန္းသိမ္းရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္ရာ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ရန္အတြက္ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳျခင္း၊ အသိပညာျပန္႕ပြားေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပျခင္း၊ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဆုိင္ရာ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ စာရင္းေကာက္ယူ ထားေသာ သက္ဆိုင္ရာ ဆက္စပ္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားမွ ေကာက္ယူထားေသာ စာရင္းမ်ားကိုစုစည္းကာ ေမလပထမ ပတ္မွစတင္၍ အမ်ိဳးသားအဆင့္ စာရင္းျပဳစုထားခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ထုိသုိ႕ သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ သာသနာေရး ဆိုင္ရာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာလုပ္ငန္း မ်ားကို ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုေပါင္း ၁၃၅ မ်ိဳး အတူတကြေနထိုင္လ်က္ရွိရာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစာေပမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ကုိလည္း ရက္ ၁၀၀ ကာလစီမံခ်က္အတြက္သာ မဟုတ္ဘဲ အျခားကာလမ်ားတြင္လည္း သာသနာ ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန၏ ထာ၀ရေဆာင္႐ြက္သြားမည့္ လုပ္ငန္း တာဝန္တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။