Sunday, May 31, 2015

ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းႀကီးအား လႈပ္သြားေစသည့္ နိေပါ-ေဂၚခါးငလ်င္ႀကီး



လွလွေအာင္(ျမန္မာႏိုင္ငံ ငလ်င္ေကာ္မတီ)
ထုထည္ႀကီးမား၍ ျမင့္မားလွေသာကမၻာေက်ာ္ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းႀကီးအား လႈပ္ခါသြားေသာ ငလ်င္မွာ ၂၅-၄-၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ၁၂း၄၁း၂၆ ခန္႔တြင္ နီေပါႏုိင္ငံ ခတၱမႏၵဴၿမိဳ႕၏ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ ၇၇ ကီလိုမီတာအကြာ ေျမာက္လတီၱတြဒ္ ၂၈ ဒသမ ၁၄၇ ဒီဂရီ၊ အေရွ႕ ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၈၄ ဒသမ ၇ဝ၈ ဒီဂရီ၊ ေျမေအာက္ အနက္ ၁၅ ကီလိုမီတာကို ဗဟိုျပဳ၍ ငလ်င္အင္အား
ပမာဏ ၇ ဒသမ ၉ ရွိေသာ အင္အားျပင္း ငလ်င္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ငလ်င္တစ္ခုလႈပ္သြားေၾကာင္းကို အေမရိကန္ ဘူမိေဗဒတုိင္းတာေရးဌာနမွ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာလိုက္သည္။ ငလ်င္လႈပ္ရသည့္အေၾကာင္း အရင္းမွာ အေရွ႕ဘက္ အနည္းငယ္ယြန္း၍ ေျမာက္ စြန္းစြန္းသို႔ေရြ႕ေနေသာ အိႏိၵယေက်ာက္ထုခ်ပ္သည္ ေျမာက္ဘက္မွ ေရြ႕လာေသာ ယူေရးရွား ေက်ာက္ထုခ်ပ္ ေအာက္သို႔ ထုိးစိုက္ဝင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဤအေနအထားေၾကာင့္ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းႀကီးမွာ တျဖည္းျဖည္းျမင့္တက္ေနသည္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ငလ်င္လႈပ္ သည့္ တည္ေနရာသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၄ဝ-၅ဝ မီလီမီတာႏႈန္းျဖင့္ ေရြ႕လ်ားေနေသာ အိႏိၵယ ေက်ာက္ထုခ်ပ္က ယူေရးရွားေက်ာက္ထုခ်ပ္ေအာက္သို႔ ထိုးစိုက္ဝင္သည့္ေနရာဟု ဆိုသည္။ ၁၈၃၃ ခုႏွစ္၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္ကလႈပ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ားလႈပ္သည့္ေနရာသည္ ထပ္တူပင္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေက်ာက္ထုခ်ပ္ႏွစ္ခု ေတြ႕ဆံုသည့္ေနရာကို ေျမျပင္တြင္ၾကည့္လွ်င္ အေနာက္ဘက္ဆူေလမန္ ေတာင္တန္း၊ အေရွ႕ဘက္ ရခုိင္ ျပည္နယ္ဘက္ရွိ အေနာက္႐ိုးမေတာင္တန္းႀကီး၊ အလယ္တြင္ အေရွ႕ အေနာက္ သြယ္တန္းေနေသာ အဓိက ျပတ္ေရြ႕လြန္ ျဖစ္သည္။ နီေပါငလ်င္မ်ားလႈပ္သည့္ေနရာသည္ အဆုိပါ ျပတ္ေရြ႕လြန္ႏွင့္ အက်ယ္အားျဖင့္ ကီလိုမီတာ ၂ဝဝ ေက်ာ္ရွိေသာ အိႏၵဳ-ရာလမ္းဇုန္အၾကားတြင္ရွိသည္။ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းႀကီးသည္ အၿပိဳင္နီး ပါးရွိေသာ ျပတ္ေရြ႕လြန္မ်ားစြာပါဝင္ေနသည္။ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားအေနျဖင့္ သိရွိ ေနၿပီ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ေရခဲမ်ားျဖင့္ဖံုးအုပ္ေနတတ္ၿပီး အလြန္ျမင့္မားေသာ ေတာင္စြယ္ေတာင္ခြၽန္မ်ားစြာရွိသည္။ ကမၻာ့အျမင့္ဆံုး ၂၉ဝ၂၉ ေပရွိ ဧဝရက္ေတာင္သည္ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္းတြင္ တည္ရွိသည္။ ဤေတာင္တန္း သည္ အိႏိၵယႏုိင္ငံေျမာက္ဘက္ရွိ ကမၻာ့ငလ်င္ေက်ာႀကီးျဖစ္သည့္ အယ္လ္ပုိင္း-ဟိမဝႏၲာ-အင္ဒိုနီးရွားတြင္ အထင္ကရပါဝင္သည္။ ငလ်င္ အေသးစား၊ အလတ္စားမ်ားလႈပ္ခဲ့သလို အလြန္အင္အားႀကီးသည့္ ငလ်င္ ပမာဏ ၇ ထက္ျပင္းေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ားကိုလည္း လႈပ္ေစခဲ့ေသာ ငလ်င္ေက်ာျဖစ္သည္။ ၁၉ဝ၅ ခုႏွစ္ ငလ်င္ ပမာဏ ၇ ဒသမ ၅ ရွိ ကန္ဂရာငလ်င္၊ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္ ငလ်င္ပမာဏ ၈ ဒသမ ဝ ရွိ နီေပါ-ဘီဟာ ငလ်င္၊ ၁၉၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ ငလ်င္ပမာဏ ၈ ဒသမ ၆ ရွိ အာသံငလ်င္ႏွင့္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ငလ်င္ပမာဏ ၇ ဒသမ ၆ ရွိ ကက္ရွ္မီးယား ငလ်င္ႀကီးမ်ားသည္ လူေပါင္းသိန္းေက်ာ္ ေသဆံုးေစ၍ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ဤငလ်င္ေၾကာႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္မႈရွိေသာ ဟိမဝႏၲာေတာင္တန္း၏ ေျမာက္ဘက္တြင္ ေတာင္ေျမာက္ အက်ယ္ ကီလုိမီတာ ၁ဝဝဝ၊ အေရွ႕အေနာက္အရွည္ ကီလိုမီတာ ၂၅ဝဝ၊ အျမင့္ကီလုိမီတာ ၅ဝ ရွိသည့္ တိဘက္ ကုန္းျပင္ျမင့္သည္လည္း ငလ်င္ဇုန္ေဒသျဖစ္သည္။ ငလ်င္ႀကီးမ်ားစြာလည္း လႈပ္ခဲ့ဖူးသည္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ငလ်င္ ပမာဏ ၇ ဒသမ ၉ ရွိ စီခြၽမ္ငလ်င္ (တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ)သည္လည္း လူ႕ အသက္ေပါင္း ေသာင္းေက်ာ္ပ်က္စီးခဲ့သည့္ အင္အားျပင္း ငလ်င္ျဖစ္သည္။
ဤငလ်င္ေၾကာင့္ ကမၻာ့အျမင့္ဆုံးေတာင္ျဖစ္ေသာ ဧဝရက္ေတာင္ကို လႈပ္ခါလုိက္သည့္အတြက္ အျမင့္ေပ ၁၇၇ဝဝ ရွိ ေတာင္ေျခစခန္းမွ ေတာင္တက္သမားမ်ားစြာေပၚသို႔ ေရခဲေတာင္ၿပိဳက်ေစခဲ့သည္။ ေသဆုံးသူ ေတာင္တက္သမား ၁၇ ဦးခန္႔ရွိသည္ဟု သတင္းအရသိရသည္။ ဧဝရက္ေတာင္သည္ နီေပါႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ နယ္စပ္ေပၚ တြင္ရွိသည္။ နီေပါၿမိဳ႕ေတာ္ခတၱမႏၵဴ၏ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္တြင္ တည္ရွိသည့္ငလ်င္ ဗဟိုသည္ ခတၱမႏၵဴၿမိဳ႕ႏွင့္ ၇၇ ကီလုိမီတာသာကြာေဝး႐ုံမက ထုိၿမိဳ႕သည္ ေရွးေရ ကန္တြင္းပို႔ခ်ထားသည့္ အနည္္မ်ား ေပၚတြင္ တည္ရွိေနသည္။ ဤေျမႏုမ်ဳိးသည္ ငလ်င္လႈပ္ရာမွ ထုတ္လႊတ္လုိက္ေသာ ငလ်င္လႈိင္းမ်ားကို မူလ ထက္ ပိုမုိႀကီးထြားလာေစ႐ုံမက ငလ်င္လႈပ္ခ်ိန္ကို ၾကာရွည္စြာလႈပ္ေစသည္။ ထုိအခါ တုန္ခါမႈျမင့္မားၿပီး ၾကာရွည္စြာလႈပ္ေနသျဖင့္ ေျမျပင္ေပၚရွိ အေဆာက္အအုံမ်ားစြာကို မၿပိဳမခ်င္းလႈပ္ ေနသည့္သေဘာရွိသည္။ ယခုငလ်င္၏ လႈပ္ခ်ိန္မွာ ၆၁ စကၠန္႔ၾကာသည္ဟု သိရသည္။ ႏုိင္ငံတကာသတင္းမ်ားအရ နီေပါႏုိင္ငံ ခတၱမႏၵဴ ၿမိဳ႕ႏွင့္ အနီးတစ္ဝိုက္ေဒသမ်ား အပါအဝင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏုိင္ငံမ်ားသို႔ ငလ်င္ဒဏ္ သက္ေရာက္ေစခဲ့သည္။ အေဆာက္အအုံၿပိဳက်ျခင္း၊ ႏွင္းေတာင္ၿပိဳက်ျခင္း၊ ေျမၿပိဳျခင္း၊ ေတာင္ၿပိဳျခင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္က ငလ်င္ပမာဏ ၈ ဒသမ ဝ ရွိနီေပါ-ဘီဟာ ငလ်င္တစ္ႀကိမ္ လႈပ္ခဲ့ဖူးသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၈၁ ႏွစ္အၾကာတြင္ ယခုကဲ့သို႔ ငလ်င္ထပ္မံ လႈပ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
ငလ်င္ႀကီးတစ္ခုလႈပ္ၿပီးလွ်င္ ငလ်င္ႀကီး၏ အင္အား ပမာဏထက္နည္းေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္မ်ား လႈပ္ေလ့ရွိသည္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ တစ္ခုကို ၁၂-၅-၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အင္အားပမာဏ ၇ ဒသမ ၃ ႏွင့္ ထပ္မံလႈပ္ခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္သည္ ကမၻာတြင္ အင္အားအႀကီးဆုံး ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆုိပါ ေနာက္ဆက္တြဲငလ်င္မွာ ခတၱမႏၵဴၿမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္ ၇၆ ကီလုိမီတာ၊ ေျမေအာက္ အနက္ ၁၅ ကီလုိမီတာ တြင္ လႈပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ယခုငလ်င္သည္ ဧဝရက္ေတာင္ႏွင့္ အလြန္နီးသျဖင့္ ေတာင္ၿပိဳ-ေျမၿပိဳျခင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည္။ ပထမ ငလ်င္ကို လႈပ္ေစေသာ ျပတ္ေရြ႕သည္ အရွည္ကီလုိမီတာ ၁၂ဝ ရွိသည္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ကို လႈပ္ေစ ေသာ ျပတ္ေရြ႕၏အရွည္မွာ ၅၅ ကီလုိမီတာရွိသည္။ ယခု ၂၅-၄-၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္ လႈပ္ခဲ့ေသာ ပထမငလ်င္ ႀကီးကို ေဂၚခါးငလ်င္ဟု ေခၚဆိုသည္။ အေသးစား ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္ စုစုေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ လႈပ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ သည္။
ကမၻာ့အေပၚယံလႊာတြင္ ေရြ႕ေမ်ာေနေသာ ေက်ာက္ထုခ်ပ္မ်ား၏ ထိပ္တုိက္ေတြ႕ဆုံမႈေၾကာင့္ ဟိမဝႏၲာေတာင္ တန္းကဲ့သို႔ ေတာင္မ်ားျဖစ္ေပၚလာရသည္။ ယခု နီေပါ ေဂၚခါးငလ်င္သည္ ေတာင္ ျဖစ္စဥ္၏ အက်ဳိးတရားပင္ ျဖစ္သည္။


No comments:

Post a Comment